DILI, 22 abril 2022 (TATOLI)—Centro Nacional Chega (CNC) no Organizasaun Naub Governamentál Belun, sesta ne’e asina akordu kooperasaun kona-ba promove pás hodi bele garante seguransa no estabilidade ne’ebé asina direta hosi Diretór Ezekutivu CNC, Hugo Maria Fernandes, ho Diretór NGO Belun, Luis Ximenes, iha salaun CNC, Balide, Dili.
Diretór CNC esplika, iha rekomendasaun hosi Chega! ni’an hamutuk 204 maibé CNC no Belun iha kompromisu atu implementa rekomendasaun sira-ne’ebé iha relasaun ho Estadu no Governu Timor-Leste oinsá hamutuk ho sosiedade sívil sira garante promosaun ba direitu umanu ba ema ida-idak liu-liu garante ema-nia direitu atu hetan seguransa pesoál.
CNC nu’udar entidade públiku Estadu nian selebra nota intendimentu ho ONG Belun ne’ebé mak iha esperiénsia naruk ho sira-nia koñesimentu tomak iha aspeitu oinsá mak promove no proteze ema-nia direitu.
“Ita hotu hatene, durante ne’e ONG Belun servisu iha área prevensaun konflitu, entaun ho esperiénsia ne’ebé iha no kapasidade institusionál ne’ebé mak CNC ho Belun iha, ita tama ba iha nota entendimentu. Nune’e, iha tinan kotuk ho tinan ida-ne’e, ita kontinua halo akordu servisu hamutuk no ba tinan ida-ne’e, akordu servisu hamutuk ne’e espesifikamente atu halo oinsá mak CNC ho Belun kontinua promove direitu umanu, liu-liu foka iha área seguransa oinsá mak sidadaun sira sente seguru iha sira-nia moris,” Hugo Fernandes hateten ba jornalista sira iha Antigu Komarka, Balide.
CNC mós hakarak sidadaun sira sente seguru iha sira-nia komunidade hosi konflitu ne’ebé mak mosu, tanba ne’e CNC halo kooperasaun ho ONG Belun ba programa ne’e tanba sira-nia esperiénsia no programa sira ba atensaun inísiu kona-ba alerta iha konflitu ruma ne’ebé akontense.
Aleinde ne’e, ONG Belun mós iha esperiénsia oinsá mak halo monitórizasaun ba poténsia konflitu ne’ebé akontese no sira bele fó rekomendasaun oinsá halo prevensaun, tanba ho objetivu ida-ne’e mak CNC ho laran ksolok tebes selebra akordu servisu hamutuk ho ONG Belun ba tinan ida-ne’e, ne’ebé atividade ne’e sei hahú hosi fulan abril to’o dezembru.
Diretór ONG Belun, Luis Ximenes, hateten ONG Belun liuhosi nia pilar prevensaun konflitu iha sistema ida ho naran sistema atensaun no responsidu ne’ebé foku liubá monitorizasaun dadus insidente sira nomós ho intervensaun ba iha atividade dame ne’ebé mak hahú implementa kedas iha ínisiu tinan 2009 to’o agora.
“Entaun, privilejiu boot ba ONG Belun iha tinan kotuk hetan fiar no konfiansa hosi CNC no kontinua ba tinan ida-ne’e hodí implementa atividade monitórizasaun ba kontribui rekomendasaun hosi Chega ne’e rasik. Tanba, ho atividade ne’e atu iha halo intervensaun ida, liuhosi alerta hodi bolu parseriu xave sira liu-liu Governu ho instituisaun ne’ebé relevante ba harii pás no prevensaun konflitu komunitáriu oinsá bele responde ba iha nesesidade ida-ne’e.
Entretantu, asina akordu ba implementasaun programa ne’e ho orsamentu hamutuk $37.400, ne’ebé sei hala’o iha munisípiu Ainaro, Covalima no Manufahi.
Jornalista : Nelia Fernandes
Editór : Cancio Ximenes