DILI, 14 outubru 2022 (TATOLI)—Ministru Administrasaun Estatál (MAE), Miguel Ferreira de Carvalho, hateten autoridade munisípiu 13 iha proposta Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2023 prevee millaun $80-resin.
“Ba OJE tinan 2023, munisípiu 13 aprezenta proposta orsamentu hamutuk millaun $80,607,98 ho orsamentu boot no barak alokadu iha munisípiu Dili ho millaun $13-resin, tuir kedas mak munisípiu Baucau, Ermera no sira seluk no kiik-liu mak Ataúro millaun $2-resin,” Governante ne’e hateten bainhira hala’o audiénsia públika proposta OJE 2023 ho komisaun C trata asuntu Finansa Públika iha Parlamentu Nasionál, sesta ne’e.
Hosi orsamentu ne’e, primeiru aloka ba serbisu munisipál oioin hanesan administrasaun rekursu finansa, serbisu munisipál saúde, serbisu munisípál edukasaun, serbisu munispál agrikultura, obras públika no transporte, serbisu bee no saneamentu bázika no ambiente, jestaun merkadu no turizmu, rejistu notariadu no kadastrál, serbisu protesaun sivíl no jestaun dezastre naturál no seluk tan.
Kompara tinan ne’e, nia dehanb, orsamentu munisípiu sira iha millaun $63 maibé iha 2023 aumenta ba 29%.
“Aumenta ida-ne’e Governu intensionalmente hakarak halo dahuluk munisípiu sira bele iha meiu tantu rekursu umanu no finanseiru no patrimóniu hodi finansia atribuisaun kompeténsia ne’ebé entrega ba munisípiu sira tuir termu dekretu-lei númeru 3/2016 iha domíniu 12 hahú hosi saúde, edukasaun to’o área dezastre naturál ho seluk tan,” nia hateten.
Despeza barak liu iha aumentu ida-ne’e asosia ho programa merenda eskolár munisípiu hotu hanesan alokasaun sentavu 0,42 kada alunu ba loron 164 nia laran efetivu, ba munisípiu hotu no Ataúro mesak mak loron 191 efeitu ba alunu rihun 320 ho nia alokasaun millaun $26, tuir programa Governu kadeia valór hodi hasa’e nutrisaun labarik sira-nian.
Nia dehan, projetu PIDM munisípiu sira pretende atu halo iha tinan oin, orsamentu besik millaun $5 munisípiu sira propoin ho projetu 30-resin.
Serbisu finansa munisipál tau millaun $14 ba de’it insentivu lideransa komunitária no mós subsídiu fiksu ba xefe suku no aldeia, inklui fundu administrasaun suku no membru konsellu suku inklui pesoál apoiu administrasaun suku 8500.
Osan millaun $7.2 tau ba Programa Mão de Obra pPstu Administrativu (PMOPA) iha tinan oin kada postu hotu sei hetan orsamentu rihun $100 aloka direta ba postu administrativu sira-ne’ebé munisípiu sira implementa mínimu atividade 3000 no kada atividade sei emprega traballadór por volta ema na’in-20 ho totál rihun 60.
Programa sira seluk mak hanesan asaun sosiál millaun $1.6.
Aleinde ne’e, Governante ne’e hateten munisípiu sira implementa programa estrada no ponte prevee millaun $1.5, dezenvolvimentu rurál millaun $5.8, seguransa nasionál rihun $993-resin, asesu justisa rihun $22-resin, boa-governasaun no jestaun instituisional rihun $30-resin, agrikultura millaun $5.1, bee no saneamentu millaun $5.9, saúde millaun $3.9, igualidade jeneru millaun $1.3, edukasaun millaun $24.7, turizmu rihun $987.
Iha biban ne’e, governante ne’e mós atualiza ezekusaun OJE 2022 iha munisípiu 13 ne’ebé atinje 72% ho taxa ezekusaun boot liu mak munisípiu Ermera 83%, Covalima 80%, Ainaro 79% no Bobonaro 78%.
Nia informa, munisípiu Ataúro mak ezekusaun ne’e ki’ik liu 43% tanba munisípiu ne’e foin estabelese no administradór munisípiu foin hatudu ho diretór munisipál sira.
“Alokasaun saláriu vensimentu lubun seidauk ezekuta tanba daudaun sei prosesu rekruta funsionáriu hamutuk na’in-30 no planu rekruta tan 70 iha tinan ida-ne’e nia rohan,” nia dehan.
Aleinde implementa programa PIDM atinje ona 40%, ezekuta ona merenda eskolár.
Nia dehan, orsamentu millaun $4-resin hosi munisípiu Dili no PN aprova millaun $2 aloka ba serbisu rekolla no transporta lixu ne’ebé projetu tolu Kamara Konta foin fó vistu iha fulan abríl ne’e, no ministéiru fó sai ba kompañia iha fulan-juñu no agora mak kompañia sira hahú implementa projetu, tan ne’e orsamentu ba despeza ba ida-ne’e foin ezekuta ituan.
Notísia Relevante: PN aprova orsamentu adisionál millaun $2,3 ba Autoridade Munisipál Dili
Jornalista : Nelson de Sousa
Editór : Cancio Ximenes