iklan

EKONOMIA, HEADLINE

Governu no Timor Port ofisialmente inaugura portu Baía Tibar

Governu no Timor Port ofisialmente inaugura portu Baía Tibar

Prezidente Repúblika, José Ramos Horta, akompaña husi Prezidente Parlamentu Nasionál, Aniceto Guterres, asiste Primeiru-Ministru, Taur Matan Ruak, asina plaka inaugurasaun Portu Baía Tibar, iha munisípiu Liquiçá, kuarta (30/11). Imajen Tatoli/António Daciparu

DILI, 30 novembru 2022 (TATOLI)—Governu Timor-Leste hamutuk ho empreza Timor Port, kuarta ne’e, ofisialmente inaugura Portu Baía Tibar hanesan obra modernu hodi halo atividade portuária.

Prezidente Repúblika, José Ramos Horta. Imajen Tatoli/António Daciparu

Iha biban ne’e, Prezidente Repúblika (PR), José Ramos Horta, kontente ho ezisténsia portu tanba bele kompete iha merkadu internasionál.

“Portu Tibar ida-ne’e progresu boot ba Timor-Leste. Ha’u fiar katak ba oin liuhosi buat sira ne’e, dezenvolvimentu ekonomia sei la’o tanba portu ne’e rasik ho nia fasilidade kompletu hodi bele ajuda setór privadu sira iha nasaun ne’e,” PR Horta hateten iha portu Tibar, kuarta ne’e.

Aleinde ne’e, nia apresia no agradese tanba bainhira obra ne’e hahú to’o faze ne’e bele fó serbisu ba timor-oan maizumenus 400 iha parte enjiñeiru no seluk tan.

“Ida-ne’e pasu pozitivu tebes. Ha’u espera katak timor-oan barak liután mak hetan formasaun iha fatin ida-ne’e ba futuru mai,” nia akresenta.

Notísia relevante: Vise-Ministru Finansa klarifika la’ós tarifa hotu iha Portu Tibar sa’e

Portu Baía Tibar. Imajen Tatoli/António Daciparu

Vise-Ministru Finansa, António Freitas, hateten, hahú oin ba oin, parte rua sei halo jestaun ba portu ne’e rasik, ne’ebé ekipa jestaun hosi Governu kompete ba administrasaun Alfándega no portuáriu hodi kontinua nafatin servisu hanesan baibain hanesan uluk iha Portu Dili.

“Governu no empreza tau hamutuk osan ba konstrusaun Portu Tibar. Ita fó konfiansa ba emprezáriu la’ós ba halo jestaun de’it maibé mobiliza ema atu lori kontentór tama iha Timor-Leste no ita-nia portu bele sai fatin tránzitu ba Austrália no pasífiku, ne’ebé ita hakarak mak jestaun modernu no fó benefísiu ba joven sira atu aprende sistema sira,” nia tenik.

Portu Baía Tibar sei troka Portu Dili hodi fasilita movimentu importasaun no esportasaun sasán ho kapasidade karga kontentór hamutuk millaun ida kada tinan.

Prezidente Repúblika, José Ramos Horta, akompaña hosi Primeiru-Ministru, Taur Matan Ruak, Diretór Ezekutivu Bolloré Port, Philipe Labonne, inklui entidade relevante seluk partisipa iha serimónia inaugurasaun Portu Baía Tibar, iha munisípiu Liquiçá, kuarta (30/11). Imajen Tatoli/António Daciparu

Portu ne’e inklui kais ida ho bersu rua ne’ebé sei uza hodi redús atrazu libertasaun kontentór inklui kustu tranzasaun atu fasilita efisiénsia servisu alfandegáriu no atividade komérsiu.

Efisiénsia ne’e konsidera hanesan pasu importante ida ba Ministériu Finansa iha ámbitu reforma fiskál no jestaun finansa públika, ne’ebé hanesan ajenda reforma importante inisia ona desde tinan 2015 no VIII Governu Konstitusionál lideradu hosi Primeiru-Ministru, Taur Matan Ruak, ne’ebé komprometidu atu kontinua implementa.

Efisiénsia hirak ne’e sei ajuda Governu liuhosi Ministériu Finansa atu rekolla reseita ho maneira justu, lais no transparente hodi ajuda redús país ninia dependénsia ba fundu mina-rai.

Portu foun no modernu ne’e sei fasilita Timor-Leste ninia konektividade marítima iha rejiaun ázia, liga ho Timor-Leste ba merkadu komérsiu globál no hasa’e liután país ninia asesu komérsiu ba merkadória sira hanesan agrikultura, turizmu, peska, pekuária no mós indústria sira seluk, hanesan dalan ida atu ajuda Timor-Leste diversifika ninia produsaun.

Konstrusaun Portu Baía Tibar ho modalidade Parseria Públika-Privada (PPP) entre Governu Timor-Leste, ne’ebé aloka millaun $130 iha fundu viabilidade (VGF, sigla inglés) no Timor Port subsidiáriu hosi Bolloré ho millaun $150, hamutuk millaun $280 ba faze inísiu hosi totál investimentu estimativu millaun $500 ba tinan 30.

Diretór Ezekutivu Bolloré Port, Philippe Labonne. Imajen Tatoli/António Daciparu

Iha fatin hanesan, Diretór Ezekutivu, Bolloré Port, Philipe Labonne, agradese ba parte hotu nia kolaborasaun di’ak durante tempu naruk nia-laran, maski hasoru dezafiu oioin maibé ohin loron bele finaliza obra ne’e.

“Portu Tibar ne’e importante tebes ba mudansa ba ekonomia nasaun. Ami agradese ba Governu nia kolaborasaun durante ne’e hamutuk hodi liu dezáfiu sira hotu to’o mai ohin loron no ba oin ami kontinua halo esforsu servisu di’ak ba rai ida-ne’e,” nia tenik.

Obra ne’e inaugura hosi Prezidente Repúblika no Primeiru-Ministru, Taur Matan Ruak, asina plaka, ne’ebé akompaña hosi Prezidente Parlamentu Nasional, Aniceto Guterres, Prezidente Tribunál Rekursu, empreza Timor Port SA, entidade relevante seluk inklui konvidadu sira seluk.

Portu Tibar lokaliza iha kilómetru 10 Oeste Dili, hanesan infraestutura prioritária ne’ebé indentifika ona iha Planu Estratéjiku Dezenvolvimentu Nasionál (PED) 2011-2030.

Jornalista   : Arminda Fonseca

Editora        : Julia Chatarina

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!