iklan

NASIONÁL, EKONOMIA, HEADLINE

Jestór Portu Tibar no MF diskute plataforma sistemátika ba operasionalizasaun portu

Jestór Portu Tibar no MF diskute plataforma sistemátika ba operasionalizasaun portu

Traballadór sira ho ekipamentu halo deskargamentu dahuluk ba kontentór husi Singapura, iha Portu Tibar, kuarta (14/09/2022). Imajen Tatoli/António Daciparu

DILI, 10 fevereiru 2023 (TATOLI) – Diretór Unidade Jestaun Projetu (PMU, sigla inglés) Portu Baía Tibar, Rui Soares, ho ekipa hasoru malu ho Ministru Finansa (MF), Rui Gomes, hodi ko’alia kona-ba oinsá atu estabelese plataforma ida ne’ebé sistematiku no sólidu hodi tau-matan ba operasionalizasaun portu refere ne’ebé mai ho modalidade Parseria Públiku-Privada (PPP).

Modalidade PPP ne’e, Governu Timor-Leste aloka millaun $130 iha Fundu Viabilidade (VGF, sigla inglés) no Timor Port, subsidiáriu husi Bolloré ho millaun $150, hamutuk millaun $280 ba faze inísiu husi totál investimentu estimativu millaun $500 ba tinan 30.

Tuir nota ne’ebé Agência Tatoli asesu, bazeia ba relatóriu ikus husi PMU, entre outubru 2022 no janeiru 2023, ró kontentór hamutuk 48 mak atraka ona iha portu.

“Husi ró kontentór 48 ne’e, rendimentu ba Governu Timor-Leste liuhusi tarifa konsedente ka taxa navegasaun no taxa atrake no pagamentu kada tráfegu ka royalty tax durante fulan haat hamutuk rihun $385,9”.

Komparasaun ba kolesaun reseita iha Portu Dili no Baía Tibar

Durante fim trimestre 2021 ka fulan-outubru to’o dezembru, Autoridade Aduaneira/Alfándega arrekada ona reseita hamutuk millaun $20,4 husi Portu Dili, kompara ho operasionalizasaun Portu Baía Tibar ne’ebé hahú iha 30 setembru 2022, durante fim trimestre 2022 ka outubru to’o dezembru, koleta reseita hamutuk millaun $33,4.

“Signifika durante periódu fim trimestre 2021 no 2022 iha aumentu iha kolesaun reseita mai kofre Estadu kuaze millaun $13. Ho mudansa operasaun husi Portu Dili ba iha Portu Baía Tibar fasilita lais liután movimentu importasaun no esportasaun sasán. Portu foun ne’e inklui ka’is ida ho bersu rua ne’ebé uza hodi redus atrazu iha tempu libertasaun kontentór inklui kustu tranzasaun atu fasilita efisiénsia servisu alfandegáriu no atividade komérsiu”, nota haktuir.

Kodumentu ne’e realsa katak efisiénsia ne’e konsidera hanesan pasu importante ida ba Ministériu Finansa iha ámbitu reforma fiskál no jestaun finansa públika. Ajenda reforma importante ida ne’ebé mak inísia ona dezde tinan 2015 no Governu komprometidu atu kontinua implementa. Efisiénsia ne’e mós sei ajuda Ezekutivu atu koleta reseita ho maneira ida ne’ebé justa, lais no transparente hodi ajuda redús país nia dependénsia ba Fundu Minarai.

Progresu konstrusaun Portu Baía Tibar faze I to’o iha janeiru 2023 atinji ona 99%. Investimentu dahuluk hosi kompaña Bolloré Africa Logistics iha rejiaun Ázia Pasífiku ne’e nia operasionalizasaun bazeia ba akordu konsesaun ne’ebé asina ona entre Governu Timor-Leste no konsesionáriu Timor Port, subsidiáriu husi Bolloré iha loron 3 juñu 2016 no sasin husi eis-Ministru Planeamentu no Investimentu Estratéjiku, Kay Rala Xanana Gusmão.

Portu foun no modernu ne’e nu’udar projetu interese públiku ne’ebé lidera husi Komisaun Interministeriál ho nia membrus atuál mak Ministru Finansa, Ministru Planu no Ordenamentu, Ministru Obra Públika no Ministru Transporte no Komunikasaun.

Notísia relevante: Vise-Ministru Finansa klarifika la’ós tarifa hotu iha Portu Tibar sa’e

Jornalista: Antónia Gusmão

Editora: Maria Auxiliadora

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!