iklan

DILI, POLÍTIKA

PN envia ona alterasaun lei Eleitorál ba PR

PN envia ona alterasaun lei Eleitorál ba PR

Plenária Parlamentu Nasionál. Imajen TATOLI/António Gonçalves.

DILI, 30 marsu 2023 (TATOLI)-Parlamentu Nasionál (PN), envia ka haruka fila-fali ona konfirmasaun votu ba  dekretu númeru 78/V PN-alterasaun dalima lei númeru 6/2006, 28 dezembru Lei Eleitorál ba Parlamentu Nasdionál ba Prezidente Repúblika (PR) atu hetan promulgasaun.

Notísia Relevante: PN fó ona votu konfirmasaun ba alterasaun lei eleitorál hodi haruka fila-fali ba PR

“Parlamentu Nasionál (PN) haruka tiha ona ba Prezidente Repúblika iha 23 marsu,” Vise Sekretária Meza Parlamentu Nasionál,  Regina Freitas, informa ba jornalista sira iha PN, kinta ne’e.

Iha reuniaun plenária (20/03/2023), fó ona votu konfirmasaun ba dekretu númeru 78/V PN-alterasaun dalima lei númeru 6/2006, 28 dezembru, Lei Eleitorál ba PN hodi haruka hikas fila-fali ba Prezidente Repúblika (PR), José Ramos Horta, atu hetan promulgasaun durante prazu loron walu ne’ebé sura hosi loron efeitu haruka ba.

‘’Votu konfirmasaun nova apresiasaun diploma ka dekretu  78/V PN-alterasaun dalima lei númeru 6/2006, 28 dezembru, Lei Eleitorál ba Parlamentu Nasionál ho rezultadu votasaun a-favór 37, kontra 22, abstensaun rua, ho ida-ne’e dekretu númeru ne’e haree tuir artigu 88 númeru 3,  vezes superiór maiória absoluta  dos deputados em efetivu funsaun para konfirmasaun diploma. Tuir artigu ne’e meza deklara dekretu ne’e konfirmadu, se la aseita ho ida-ne’e bele rekore ba Tribunál Rekursu, nune’e meza sei envia hikas dekretu ne’e ba Prezidente Repúblika,” Prezidente Parlamentu Nasionál, Aniceto Longuinhos Gutrres Lopes, hateten iha sala plenária.

Aniceto Guterres fó sai katak, iha votu konfirmasaun ka apresiasaun foun ne’e laiha proposta ruma atu halo alterasaun ne’ebé ho votu konfirmasaun ne’e meza sei haruka hikas dekretu ne’e ba PR hodi hetan promulgasaun.

Prezidente Komisaun A trata asuntu Justisa no Konstituisionál, Joaquim dos Santos, hateten votu konfirmasaun ne’e nia sentidu bainhira laiha mudansa la konkorda ho PR ninia pedidu atu reformula norma balun ne’ebé nia husu ne’e, halo konfirmasaun votu.

Nia dehan, se PN konkorda ho PR nia pedidu entaun PN la konfirma votu, no halo reformulasaun.

“Horsehik la halo reformulasaun maibé ita konfirma votu signifika iha dekretu primeiru haruka ba Prezidente Repúblika vota a-favór. Hau vota a-favór fila-fali ne’e mak bolu konfirmasaun votu, mai’bé balun ne’e muda votu iha primeiru dokumentu sira vota a-favór no horisehik balun vota abstensaun no balun vota kontra. Tuir loloos primeiru ita vota a-favór no horisehik mós a-favór, ida-ne’e mak bolu konfirma votu. Ne’ebé, hanoin ami Deputadu balun lee didi’ak lai konseitu jurídiku depois foti desizaun,” nia dehan.

Desizaun ne’e vale tanba iha regra iha artigu 116 rejimentu PN efeitu apresiasaun foun ne’ebé foti hosi konstituisaun.

“Ho ida-ne’e, se Parlamentu konfirma fali votu ho maiória absoluta signifika mais 33 votu, entaun haruka fila-fali ba PR iha loron ualu nia laran tenke promulga,” nia hateten.

Enkuantu rejimentu PN tuir iha artigu 116.º (Efeitu hosi apresiasaun foun), iha alínea 1 hateten karik Parlamentu konfirma nia votu liuhosi maiória absoluta hosi Deputadu eleitu, tuir n.º 2 artigu 88.º hosi konstituisaun, Prezidente Repúblika tenke promulga diploma ne’e iha loron ualu nia laran.

Iha alínea 2 hateten, ba konfirmasaun diploma sira-ne’ebé ko’alia kona-ba matéria prevista iha artigu 95.º konstituisaun nian tenke iha maiória dois terços hosi Deputadu prezente sira, no ida-ne’e tenke liu maiória absoluta hosi Deputadu eleitu.

Entretantu iha Konstituisaun Repúblika Demokrátika Timor-Leste (KRDTL) iha  artigu 88 (Promulgasaun no Vetu), iha alínea 3 hateten ne’e mós sei presiza, maioria baluk-tolu rua (2/3) Deputadu sira-ne’ebé prezente no tenke liu maiória absoluta Deputadu sira-ne’ebé serbisu hela, atu konfirma diploma sira-ne’ebé iha matéria artigu 95 nian.

Notísia Relevante: CNRT konsidera votu konfirmasaun PN ba alterasaun lei eleitorál inválidu

Jornalista : Nelson de Sousa

Editór       : Cancio Ximenes

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!