DILI, 10 maiu 2023 (TATOLI)—Project Management Unit (PMU) Portu Baía Tibar fó sai relatóriu mensál, katak to’o abríl 2023, ró karga hamutuk 83 ne’ebé atraka iha Portu Tibar no rendimentu ba Governu liuhosi tarifa konsedente ka taxa navegasaun no taxa atrakasaun, inklui pagamentu pur tráfegu ka royalty taxes hamutuk $648.000.
Tuir dadus ne’ebé fó sai hosi Autoridade Aduaneira/Alfándega, komparasaun kolesaun reseita entre Portu Dili no Portu Tibar hatudu katak durante trimestre dahuluk 2022 (janeiru to’o marsu), Alfándega kolekta ona reseita hamutuk millaun $19 hosi Portu Dili, kompara ho operasionalizasaun Portu Tibar durante trimestre dahuluk 2023 arrekada ona reseita hamutuk millaun $22,5.
“Ida-ne’e hatudu katak durante trimestre dahuluk 2023 iha aumentu iha koleksaun reseita mai kofre Estadu, kuaze adisionál millaun $3,5. Ho mudansa operasaun hosi Portu Dili ba Portu Tibar fasilita lais liután movimentu importasaun no esportasaun sasán,” relata nota ne’ebé Agência Tatoli asesu, kuarta ne’e.
Portu foun ne’e inklui kais ida ho bersu rua ne’ebé uza hodi redúz atrazu iha tempu libertasaun kontentór inklui kustu tranzasaun atu fasilita efisiénsia servisu alfandegáriu no atividade komérsiu.
Notísia relevante : Ró-karga 60 kontribui rihun $470 ba Portu Tíbar
Nune’e, efisiénsia ne’e konsidera hanesan pasu importante ida ba Ministériu Finansa iha ámbitu reforma fiskál no jestaun finansa públika, inklui ajenda reforma importante ne’ebé mak inisia ona desde tinan 2015, ne’ebé VIII Governu komprometidu atu kontinua implementa.
Efisiénsia ne’e sei ajuda Governu atu kolekta reseita ho maneira ida justu, lais no transparente hodi ajuda redús país ninia dependénsia ba fundu mina-rai.
Projetu konstrusaun Portu Tibar mak investimentu dahuluk hosi kompaña Bolloré Africa Logistics iha rejiaun Ázia Pasífiku. Operasionalizasaun Portu Tibar bazeia ba akordu konsesaun ne’ebé asina ona entre Governu Timor-Leste no konsesionáriu Timor Port, subsidiáriu hosi Bolloré Africa Logistics iha loron 03 juñu 2016, ne’ebé eis Ministru Planeamentu no Investimentu Estratéjiku, Kay Rala Xanana Gusmão mak sai sasin.
Portu foun no modernu ne’e nu’udar projetu interese públiku ne’ebé lidera hosi Komisaun Interministeriál ho nia membru atuál hanesan Ministru Finansa, Rui Gomes, Ministru Obra Públika, Abel Pires da Silva no Ministru Transporte no Komunikasaun, José Agustinho da Silva.
Portu Baía Tibar mai ho modalidade Parseria Públiku-Privada (PPP) entre Governu Timor-Leste ne’ebé aloka millaun $130 iha fundu viabilidade (VGF, sigla inglés) no Timor Port, ne’ebé subsidiáriu hosi Bolloré ho millaun $150, nune’e osan hamutuk millaun $280 ba faze inísiu hosi totál investimentu estimativu millaun $500 ba tinan 30.
Jornalista : Antónia Gusmão
Editora : Julia Chatarina