DILI, 01 marsu 2024 (TATOLI)–Xefe Estadu Maiór Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL), Brigadeiru Jenerál José da Costa Soares “Trix”, hateten FALINTIL Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL) ofisialmente entrega “Teu” (Gong) funu nian ba Arkivu Muzeu Rezisténsia Timorense, Institutu Públiku (AMRT, I.P) atu prezerva.
Notísia Relevante: Responsável kaixa Zebra Leão Uaioli entrega dokumentu rezisténsia ba AMRT
“Agora kilat sira lori ona mai AMRT maibé buat ne’ebé lori tempu naruk iha ai-laran no halo levantamentu mak kilat no Gong mak sasán ne’ebé uluk uza hodi halo funu, no ida-ne’e mak fó sinál ba ita katak buat ruma akontese. Tanba ne’e, ohin, simbolikamente entrega Gong ba AMRT ne’e,” Brigadeiru Jenerál José da Costa Soares “Trix” hateten ba jornalista sira, hafoin entrega Gong ba AMRT iha salaun AMRT, sesta ne’e.
Trix hateten, uluk levantamentu Kraras (Viqueque) iha 1983 ne’e kilat, ruin ho raan mak husik hela, hanesan buat ida-ne’e simples maibé kompleksu tebes, tanba hodi dere Gong ida-ne’e mak fó sinál tiru nian, nune’e ohin loron povu Viqueque espesífika Kraras, Buanurak ho Nahareka nian ne’ebé hodi reforsa FALINTIL iha ai-laran
“Pur enkuantu ida-ne’e mak parte ami F-FDTL Viqueque nian. Tanba Gong (Teu) ne’e bainhira ami tiru inimigu (bapa) sira. Saudozu Ular-Rihik hodi uza Gong ne’e hodi dansa ho bidu. Gong ne’e simbolikamente de’it maibé uluk ami iha ai-laran ne’e uza dadali ho tiba,” nia haktuir.
Diretór Ezekutivu Arkivu Muzeu Rezisténsia Timorense, Institutu Públiku (AMRT, I.P), Jorge Alves “We Moris”, hato’o agradesimentu ba FALINTIL Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL) ne’ebé mak ohin entrega Gong ba AMRT hodi prezerva tanba Gong funu nian ne’e hanesan materiál rezisténsia nian ne’ebé tenke prezerva.
“Ha’u agradese no kontente tebes, tanba asume kna’ar foun ne’e foin fulan ida maibé ha’u bele simu Gong ida-ne’ebé iha prosesu levantamentu Kraras, Buanurak, Nahareka no mós iha fatin seluk tan nian mai prezerva iha muzeu ne’e. No mós levantamentu iha tinan 1982, munisípiu Ainaro-Mauxiga nian. Tanba ne’e nafatin agradese ba F-FDTL hodi prezerva sasán rezisténsia ka istória Timor-Leste nian no ohin sira bele mai entrega iha Muzeu Reziténsia Timorense ne’e,” nia hateten.
Nia dehan, fatin ne’e sagrada nune’e Gong ne’e lulik ba nafatin, loron no fitun sei leno nafatin no Gong ne’e ba povu no ba Timor-Leste.
Gong ne’e hosi munisípiu Viqueque nian no hein katak tinan oin iha munisípiu seluk mós bele entrega mós sasán rezisténsia mai AMRT, I.P.
AMRT, I.P sei harii bandeira FRETILIN-RDTL-FALINTIL-CNRT
Aleinde ne’e, Diretór AMRT, I.P, Jorge Alves “We Moris”, hateten AMRT seidauk harii bandeira nune’e tempu badak sei harii bandeira FRETILIN, RDTL, FALINTIL no CNRT iha AMRT, I.P nia oin.
“Iha ha’u-nia mandatu ha’u sei tau bandeira haat iha muzeu rezisténsia ne’e tanba seidauk iha bandeira ida iha ne’e. Bandeira haat ne’e halo parte istória Timor-Leste nian,” Diretór ne’e hateten.
Antes tama iha selebrasaun loron nasionál 20 de Maio iha 2024 ne’e, bandeira haat ne’e sei harii iha resintu AMRT, I.P nian.
“Agora, ami prepara hela ba programa AMRT, I.P nian ida katak sei harii bandeira haat molok tama 20 de Maio, no bandeira haat ne’e atu halo lulik tiha Gong funu nian ida-ne’e,” nia hateten.
Jornalista : Osória Marques
Editór : Cancio Ximenes
