DILI, 08 Jullu 2024 (TATOLI)—Diretór-Ezekutivu Luta Hamutuk, José Alves da Costa, konsidera ezekusaun Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2024 hosi Governu Konstitusionál da-sia (IX) iha trimestre dahuluk no daruak (janeiru-juñu) ne’e kiik-liu, tanba foin atinje 32% no kapital dezenvolvimentu kiik-liu ho 8% de’it.
Notísia Relevante: PN aprova proposta-lei OJE 2024 iha finál globál ho votu a-favór 41
Normalmente, nia dehan, ezekusaun OJE iha tinan klaran ka primeiru trimestre ne’e mínimu 45%, maibé realidade ba iha ezekusaun Orsamentu Jerál Estadu tinan ida-ne’e iha fulan neen primeiru ne’e la’o neineik liu.
“Loloos ezekusaun orsamentu atinje entre 35% no 45%, tanba agora sei iha faze konkursu no verifikasaun ba implementasaun obra fízika, tanba ne’e la’o iha tempu bailoron maibé prosesu sira-ne’e foin hahú. Ha’u hanoin, ida-ne’e pior liu. Servisu hotu-hotu kuandu la’o, normalmente ezekusaun ne’e la’o to’o 80% to’o fim ezekusaun, maibé realidade la akontese,” Diretór Ezekutivu Luta Hamutuk, José Alves da Costa, hateten ba Agência Tatoli, iha Faról.
Tuir nia, ida-ne’e hanesan lisaun ida ba Primeiru-Ministru atu haree ba membru Governu nia servisu onestidade no enerjia ka lae, ida-ne’e presiza iha avaliasaun.
Iha jornada orsamentál Estadu iha Ministériu Finansa, Primeiru-Ministru ko’alia asuntu ne’e maibé laiha Ministru ida hamriik hodi ko’alia ka justifika tanbasá mak ezekusaun OJE la la’o.
Kapital dezenvolvimentu la’o lentu liu, tanba to’o ona iha trimestre daruak maibé ninia ezekusaun foin atinje 8%, nune’e ida-ne’e konsidera la’ós ezekusaun real.
“Entaun, ita bele hateten katak governasaun ida-ne’e ho nia membru sira inkapasidade, tanba hatene gasta mak saláriu no vensimentu—tanba hatene gasta de’it mak saláriu no vensimentu. Tanba ida-ne’e real ona atu selu ema na’in hira laran ne’e mak sa’e to’o 42%,” nia dehan.
Ida-ne’e, tuir nia, inkapasidade ezekusaun tanba membru Governu sira la foku hodi haree ba sira-nia programa sira-ne’ebé palneadu iha orsamentu Estadu, maibé preokupa liu halo rekrutamentu ba partidu nia emar sira-ne’ebé uluk apoiu halo kampaña ba susesu partidu nian.
Diretór Ezekutivu Forum Naun Governamental Timor-Leste (FONGTIL), Valentim da Costa Pinto, hateten ezekusaun orsamentu seidauk másimu tanba ezekusaun ne’e la to’o 75% iha Orsamentu Jerál Estadu (OJE).
“Ita hakarak ne’e ezekusaun liu ida-ne’e no la’o di’ak, atu neineik ita responde ba komunidade nia preokupasaun no bele lori mudansa ba sosiedade nia moris,” Valentim da Costa Pinto hateten.
Tanba ne’e, nia dehan, sosiedade sivil sei kontinua hala’o nia servisu advokasia ba asuntu sira-ne’e, atu servisu hotu-hotu bele la’o ho di’ak.
Notísia Relevante: PN konsidera ezekusaun OJE 2024 sei kiik
Jornalista : Jesuína Xavier
Editór : Cancio Ximenes
