DILI, 24 jullu 2024 (TATOLI)—Ministériu Solidaridade Sosiál no Inkluzaun (MSSI) hamutuk ho Banku Nasionál Komérsiu Timor-Leste (BNCTL, sigla portugés), kuarta ne’e, halo lansamentu pagamentu subsídiu husi programa Bolsa da Mãe Kondisionál faze dahuluk iha suku Metagou, postu administrativu Bazartete, munisípiu Liquiçá.
Ministra Solidaridade Sosiál no Inkluzaun, Verónica das Dores, konsidera, atividade ohin ne’e importante tanba Governu bele fasilita oan sira hala’o sira-nia estudu ho di’ak.
“IV Governu kria Bolsa da Mãe Kondisionál tanba haree ba kondisaun barak hanesan inan faluk, abandona, vulnerál, no oan kiak. Ita mai muda tiha foku oinsá fó apoiu ba família kbiit laek nia oan hodi selu eskola, ajuda ita-nia oan sira bele hola sasán eskola nian hodi tulun sira durante hala’o sira-nia estudu,” Ministra Verónica da Dores, hateten, iha nia diskursu durante atividade iha Liquiçá.
Ekipa responsável ba oin kontinua monitoriza hodi haree estudante sira-nia valór no kontrola osan ne’ebé estudante sira simu hodi uza tuir duni sira-nia nesesidade.
“Husu ba inan-aman labele uza fali labarik sira-nia osan hodi ba halo lia tanba ami sei kontrola, inan-aman tenke kontrola oan sira estuda nafatin hodi hetan valór di’ak, lae bainhira ita identika valór ladi’ak mak ita sei redús osan lae hapara bolsa ne’e hodi fó fali ba ema seluk,” nia akresenta.
Notísia relevante : MSSI no BNCTL asina akordu ba implementasaun Bolsa da Mãe Kondisionál
Governu foin halo lansamentu pagamentu sosiál ne’e iha munisípiu rua hanesan Liquiçá no Manatuto. BNCTL sei halo pagamentu simultáneamente iha munisípiu sira seluk iha loron 29 jullu 2024.
Programa apoiu kondisionál Bolsa da Mãe ne’e hodi garante katak bele proteje no apoia labarik sira neʼebé kiak liu ho sustentável no iha impaktu ba tempu badak, médiu no naruk.
Subsídiu apoiu kondisionál ne’e aprezenta valór subsídiu mensál ne’ebé la hanesan, husi $8 to’o $10, bazeia ba labarik benefisiáriu sira-nia siklu eskolár hodi insentiva durante prosesu ensinu eprendizajen.
Aleinde ne’e, valór sira ne’ebé aloka ba labarik sira ne’ebé ho defisiénsia iha idade eskolár no frekuenta eskola aumenta $5, ne’ebé subliña kompromisu Governu hodi promove ekuidade.
Iha fatin hanesan, reprezentante família benefisiáriu Bolsa da Mãe Kondisionál husi suku Metagou, Martinha Freitas, agradese tebes ba Governu tanba bele oferese subsídiu ba nia oan.
“Ami agradese tebes ba Governu liuhusi MSSI tanba bele suporta ona ami hodi tulun ami-nia oan sira bele hetan Bolsa da Mãe Kondisionál,” nia tenik.
Xefe Suku Metagou, postu administrativu Bazartete, munisípiu Liquiçá, Eduardo dos Santos Gonçalves, hateten, nu’udar autoridade suku, nia agradese tebes ba Governu tanba bele hili suku Metagou hodi halo lansamentu dahuluk ba programa Governu ne’e.
Sekretáriu Administrasaun munisípiu Liquiçá, Zito António de Oliveira da Costa, konsidera atividade ohin ne’e importante tebes.
“Agradese ba Governu Sentrál bele kria kondisaun ba futuru nasaun nian liuhusi Bolsa da Mãe Kondisionál. Ida-ne’e ha’u husu ba inan sira, Estadu investe ona ba ita-nia oan sira nune’e tenke agradese hodi dudu sira bá eskola hodi bele dezenvolve rai ne’e, la’ós imi uza fali osan halo lia,” nia dehan.
Benefisiáriu ne’ebé sei hetan subsídiu husi programa Bolsa da Mãe Kondisionál antes ne’e hamutuk 69.571, ho totál orsamentu $7.066.596 maibé hafoin halo ajusta iha mudansa ba númeru benefisiáriu.
Totál orsamentu ne’ebé Governu aloka ba Bolsa da Mãe Kondisionál iha tinan ne’e hamutuk $6.642.777, ba benefisiáriu hahú husi nível edukasaun primária, pre-sekundária no sekundária hamutuk 54,l.688, ho totál orsamentu $5.580.960.
Benefisiáriu husi munisípiu 10 inklui Rejiaun Administrativu Eapesiál Oé-cusse Ambeno (RAEOA) mak hanesan ba Aileu totál benefisiáriu husi primária, pre-primária to’o sekunária hamutuk 3.431 ho totál orsamentu $349.344, Ainaro iha benefisiáriu 5.324 ho totál orsamentu $557.976, Baucau iha benefisiáriu 6.392 ho totál orsamentu $659.196, Bobonaro iha benefisiáriu 6.343 ho totál orsamentu $656.592.
Ba munisípiu Covalima iha benefisiáriu 5.142 ho totál orsamentu $521.064, Ermera iha benefisiáriu 4.748 ho orsamentu $488.892, Lautém iha benefisiáriu 4.928 ho totál orsamentu $505.116, Liquiçá iha benefisiáriu 1.594 ho orsamentu $310.296, Manatuto iha benefisiáriu 3.750 ho orsamentu $370.800, Manufahi iha benefisiáriu 4.830 ho orsamentu $504.768 no RAEOA iha benefisiáriu 6.638 ho orsamentu $656.916.
Programa Bolsa da Mãe Kondisionál nu’udar programa Governu ne’ebé kontinua implementa hahú husi tinan 2008, bazeia ba dekretu-lei númeru 18/2012, 04 abríl.
Dekreitu lei ne’e hetan alterasaun iha janeiru 2024 hodi halo mudansa ba montante orsamentu ba benefisiáriu sira liuhusi dekretu-lei númeru 1/2024, 03 janeiru, iha artigu 10 no artigu 11 ne’ebé deskreve mudansa ba montante orsamentu no akresenta liután kondisionalidade eskola ba benefisiáriu sira.
Jornalista : Arminda Fonseca
Editora : Julia Chatarina