DILI, 14 agostu 2024 (TATOLI)—Reprezentante Conselho Nacional da Reconstrução Timorense (CNRT) no koordenadór Referendu 1999, David Dias Ximenes “Mandati”, hateten uluk iha tempu luta líder no timoroan sira hamutuk iha unidade nasionál luta hodi liberta pátria, nune’e ohin loron iha prosesu dezenvolvimentu presiza hamutuk hodi liberta povu husi mukit.
Notísia Relevante: Povu determina nia ukun rasik aan iha konsulta populár 30 agostu 1999
“Triste tebes. Ita kuandu ko’alia hanesan ne’e, ema bele hirus. Maibé, respeita ita-nia maun boot sira ho hakruuk, maibé sira loloos hatene uitoan. Buat ida diferensa ne’e dinamiza, laiha diferensa ne’e ita laiha mudansa. Entaun, kuandu ita-nia maluk ida diferensa ho ita, ida-ne’e mak ita buka tuir nia hanoin halo núsa,” Mandati hateten liuhusi programa “Entrevista Eskluziva” ho topiku “Reflesaun ba Konsulta Populár ba da-25” iha estúdiu Agência TATOLI, Faról, travesa Sergio Vieira de Melo, segunda (12 agostu 2024) ne’e.
Tanba, nia dehan, ko’alia kona-ba diferensa ne’e mak ema sei ko’alia kona-ba pás no atu hetan pás ne’e tenke liuhusi dalan diálogu.
“Diálogu ne’e, dehan ita rona ita-nia maluk intelektuál ida-nia hanoin no ita mós aprezenta ita-nia hanoin. Diferensa ida ko’alia didi’ak, ita hetan dalan atu sai. Nune’e, la’os inimigu ba malu, entaun ita-nia meta dehan ba ita-nia povu labele la’o,” nia dehan.
Nia esplika, bainhira forma Estadu ida tenke iha rai, povu, organizasaun polítika no rekoñesimentu internasionál. Tanbasá mak hakarak Estadu ne’e, dahuluk ema bolu fim Estadu atu hetan seguransa, justisa, moris di’ak no atu hetan moris di’ak Estadu tenke oferese ba ninia sidadaun uma, hahan iha meza leten no hatais di’ak.
“Agora, ita husu ba malu. Ohin loron, ita-nia povu hetan hotu ona moris di’ak, saúde, edukasaun, justisa oinsá, hirak ne’e seidauk hotu. Ita mak hirus malu nafatin. Ita sira iha ne’e hotu-hotu hamutuk la hanesan ona iha funu nia tempu ne’ebé ita hanoin,” nia hateten.
Iha Timor-Leste sempre iha lisan, liafuan la kona malu iha maun sira nia le’et, alin sira sa’e ba hodi hadi’a, lia sira ladún loos iha alin sira-nia leet maun sira tun mai halo loos, ida-ne’e mós agora laiha tiha ona no ema ida-idak nia egosentrizmu ne’e mak agora makaas loos.
Timor-Leste adota ona dokumentu fraternidade umana no hatudu ba rai-li’ur katak Timor-Leste sai modelu ba rekonsiliasaun, Mandati hateten, maibé realidade iha Timor-Leste nia uma laran rasik líder sira nunka hamutuk no rekonsilia ba malu.
Nia dehan, hanesan ema rezisténsia ida, nia iha esforsu atu hakbesik ba líder nasionál sira bainhira simu hodi iha ideia atu fó hanoin hodi bele iha konsensu polítika ida hodi bele liberta povu husi mukit.
“Kuandu ema hakarak simu ita no ita iha ideia ba fó. Mezmu ita-nia ideia ne’e mukit, ita bele diskute maibé ema lakohi ne’e,” nia dehan.
Mandati dehan, durante tinan barak hanesan Deputadu hala’o kna’ar iha Parlamentu Nasionál (PN) hodi ko’alia kona-ba oinsá liberta povu husi mukit, maibé iha komemorasaun loron Konsulta Populár ba da-25 ne’e, líder nasionál sira tenke liberta uluk sira-nia aan, atu nune’e hamtuki bele liberta povu husi mukit.
Tanba ne’e, Mandati hato’o mensajen ba líder nasionál, povu babain no huventude sira tenke brani fó hanoin ba malu no hotu-hotu iha espasu iha Timor-Leste ida atu liberta povu Timor-Leste.
“Mensajen ba povu Timor-Leste atu labele selebrasaun ne’e hodi hanoin fali saida mak uluk hala’o no saida mak tenke agora hala’o hodi haree ba futuru, nune’e presiza hamutuk kontribui ba dezenvolvimentu. Ba joven sira, rona malu no tuur hamutuk mak sira bele intende buat ruma,” nia dehan.
Jornalista : Nelson de Sousa
Editór : Cancio Ximenes
