OÉ-CUSSE, 11 Dezembru 2024 (TATOLI) – Organizasaun Naun-Governamentál (ONG) Estrela+ identifika ema infetadu ho VIH/Sida hamutuk 263 iha territóriu hetan stigma no diskriminasaun husi sosiedade, inklui husi profisionál saúde sira.
Jerente Programa ONG Estrela+, Frenki Baba, informa iha ámbitu diseminasaun informasaun ba profisionál saúde sira iha Rejiaun Administrativa Espesiál Oé-Cusse Ambeno (RAEOA) kona-ba índise stigma husi traballadór kuidadu saúde iha nivel munisípiu ba ema ho VIH/Sida.
“Estrela rejista jerál bazeia ba dadus peskiza iha 2022. Ita rejista kazu VIH/Sida 1.800 no ita konsege entervista maluk pasiente 263, ida-ne’e amostra ba munisipíu hotu hatudu sei iha stigma no diskriminasaun husi ema balun, inklui mós saúde sira-ne’ebé fó atendimentu”, Frenki Baba relata, ohin.
Notísia relevante: Estrela+ hamutuk ho parseiru lansa video diskriminasaun ba ema ho HIV/SIDA iha TL
Tuir ONG ne’e nia haree, kona-ba kazu VIH/Sida iha Timor-Leste ne’ebé rejista husi Ministériu Saúde kontinua aumenta iha kada tinan no iha parte seluk kazu ne’e aas tanba kontribui mós husi stigma no diskriminasaun husi sosiedade, entaun fó impaktu ba pasiente sira enfrenta problema no lakohi koopera ho parte saúde atu halo tratamentu.
Tanba ne’e, ONG Estrela+ realiza semináriu ho alvu ba profisionál saúde sira iha munisípiu atu kontribui liuhusi atendimentu ba seropozitivu sira hodi sente livre atu asesu bá iha instalasaun saúde. “Bainhira saúde abandona sira ka diskrimina pasiente, entaun ita seidauk bele redús númeru [VIH/Sida] iha ita-nia rai”, nia dehan.
Organizasaun ne’e nafatin halo intervensaun ba iha komponente hotu atu minimiza stigma ne’e labele akontese, nune’e mós ho falta informasaun ba pasiente sira fó impaktu no hasa’e tan stigma ba pasiente sira.
Notísia relevante: PPN-Kardeál preokupa kazu VIH-SIDA iha Timor-Leste
Iha fatin hanesan, Sekretáriu Rejionál ba Asuntu Saúde, Luís de Jesus Neno, dehan HIV/Sida nu’udar moras infesaun ne’ebé fó perigu ba ema hotu nia saúde.
Tuir dadús, númeru VIH/Sida iha Timor-Leste ne’e aas iha munisípiu sira mak hanesan Dili, Bobonaro, Suai, Oé-Cusse no Baucau. “Tuir dadus, Ministériu Saúde daudaun rejista [HIV/Sida] 2.148. Espera katak ho workshop ohin ita bele halo estratéjia oinsá atu hamenus tranzmisaun ba moras ne’e”, nia salienta.
Luís de Jesus Neno apela ba pesoál saúde sira-ne’ebé partisipa iha atividade ne’e tantu husi Ospitál Referénsia, postu saúde komu sentru saúde sira atu kontinua halo rastreiu no karik hetan sinál ruma ba moras ne’e bele refere bá ospitál, nune’e halo diágnostiku ne’ebé ho loloos.
Notísia relevante: Janeiru-jullu 2024, RAEOA rejista kazu VIH/SIDA 12
“Ida-ne’e importante ba pesoál saúde sira atu serbisu maka’as, onestu no serbisu ho fuan, tanba ema sira-ne’ebé hetan moras saida de’it sempre hasoru pesoál saúde sira, nune’e husu atu atende pasiente ho dignu no di’ak”, nia apela.
Jornalista: Abílio Elo Nini
Editora: Maria Auxiliadora