COVALIMA, 09 Janeiru 2025 (TATOLI) – Timor-Leste livre ona husi moras malária, maibé Servisu Munisipál Saúde Covalima nafatin halo advokasia ba líder komunitáriu sira, liuhusi Programa Kontrolu Malária, atu informa ba komunidade hodi kuidadu aan tanba munisípiu ne’e viziñu ho Indonézia.
Responsavel Programa Kontrolu Malaria husi nasionál, Raul Sarmento, dehan iha sudeste aziátiku, Timor-Leste livre ona husi moras ne’e no ida-ne’e hatudu katak país ne’e sei hetan sertifikadu rekoñesimentu husi Organizasaun Mundiál Saúde (0MS).
Nia salienta katak molok hetan sertifikadu, ekipa husi OMS sei halo avaliasaun ikus hafoin bele sertifika, tanba ne’e Ministériu Saúde (MS) nafatin halo advokasia hanesan parte ida atu fó hanoin beibeik ba líder komunitáriu sira.
“Covalima hela besik iha fronteira, nune’e fásil atu hada’et moras malária, tanba susuk nia kapasidade semo kilo ida-resin, nune’e nafatin fó hanoin bainhira sidadaun sira hakat bá Indonézia, bainhira fila presiza hasai raan”, nia hateten.
Nia fó hanoin katak daudaun ne’e tempu udan no halo bee nalihun, nune’e susuk barak, tanba ne’e presiza atu halakon bee-lihun iha uma sorin, presiza uza moskiteiru no tenke serbisu hamutuk ho pesoál saúde sira bainhira atu rega susuk.
Iha sorin seluk, Reprezentante Diretór Servisu Saúde Covalima, Agapito de Jesus, dehan Saúde Covalima konvida lidér komunitáriu sira atu aborda asuntu saúde nian kona-ba moras hada’et sira.
“Moras hada’et sira hanesan tuberkuloze, VIH/Sida, raiva, lepra no malária. Ohin, ita mai hamutuk atu fahe informasaun ba malu kona-ba moras malária”, nia dehan.
Atu halo prevensaun, Servisu Saúde Covalima destaka ona pesoál saúde sira iha fronteira Mota-Masin no bainhira atu hasai sidadaun sira-nia raan presiza koopera, nune’e bele halo prevensaun.
Reprezentante Prezidente Autoridade Covalima, Filomeno Cardoso, apela ba sidadaun hotu atu kolabora bainhira bá Indonézia no fila mai presiza hasoru pesoal saúde, nune’e halo teste ba raan.
“Iha sudeste aziátiku [Timor-Leste] atu sai ezemplár livre husi moras malária, presiza iha kontribuisaun no nafatin fahe informasaun ba sidadaun sira hanesan iha postu administrativu Fatululik, Fatumea no Tilomar ne’ebé hela besik iha fronteira, nune’e ita bele kuidadu”, nia fó hanoin.
Administradór Postu Administrativu Maucatar, Laurentino de Jesus, dehan programa Ministériu Saúde nia bá eliminasaun no preparasaun ba deklarasaun livre malária iha Timor-Leste ne’e importante.
“Ita hatene livre ona husi moras malária, maibé MS nafatin halo advokasia hanesan parte ida atu fo hanoin ba autoridade sira atu kontrola nia komunidade ne’ebé hakat bá Indonézia atu halo teste raan hodi kontrola moras”, nia dehan.
Lembra katak Servisu Saúde Covalima rejista, iha 2023, moras malária sia iha postu Tilomar no iha 2024 la rejista moras ne’e.
Notísia relevante: Servisu Saúde Covalima rejista pasiente malária na’in-sia iha Tilomar
Jornalista: Celestina Teles
Editora: Maria Auxiliadora