DILI, 13 Fevereiru 2025 (TATOLI) – Empreza koreana Dongsung Enegineering Co. Ltd, finaliza ona estudu viabilidade ba projetu dada bee-moos husi mota Railaku no Gleno, munisípiu Ermera, mai Dili, informa Ministru Obra Públika, Samuel Marçal.
“Empreza internasionál Dongsung finaliza ona estudu vialibidade iha semana hirak bá kotuk, maibé ida-ne’e investe osan boot, entaun iha sei haree didi’ak, halo diskusaun kle’an lai antes implementa”, Samuel Marçal dehan ba Tatoli iha Palásiu Governu.
Iha sorin seluk, Prezidente Bee Timor-Leste, Empreza Públika (BTL, E.P), Gustavo da Cruz, reforsa katak prosesu estudu viabilidade ba barrajen Gleno-Railaku finaliza ona no nia relatóriu finál ba estudu viabilidade ne’e mós ramata ona.
Tanba ne’e, atu tama ba etapa daruak nian mak dezeñu nia relatóriu sei aprezenta hela ba Konsellu Administrasaun Fundu Infraestrutura (KAFI) atu hetan apresiasaun no rekomendasaun KAFI mak indika katak hakat ba faze daruak ho modalidade saida.
“Iha opsaun rua ne’ebé sei aprezenta iha Konsellu Administrasaun Fundu Infraestrutura mak dezeñu báziku no dezeñu enjeñaria detalladu. Ida-ne’e ita hein de’it desizaun husi Konsellu Administrasaun Fundu Infraestrutura”, Gustavo adianta.
Dirijente BTL ne’e esplika katak, tuir estimative, kustu ba projetu ne’e husi estudu hatudu kuaze millaun $300-resin, maibé atu hatene loloos ne’e depoizde aprezentasaun opsaun rua ne’e mak sei determina kustu loloos, tanba atu hatene verba ne’e bainhira iha ona dezeñu detalladu.
“Atu implementa presiza tempu, tanba ita halo konstrusaun barrajen atu akapta bee. Ne’e investe osan boot, presiza estudu ne’ebé kle’an, nune’e ita halo investimentu ne’e fó moris di’ak ba povu, tanba bainhira konstrui barrajen ne’e lahó análiza didi’ak maka hamosu dezastre”, subliña.
Tuir nia, atu hakat ba faze daruak dezeñu nian tantu dezeñu báziku komu detalladu presiza tempu mínimu tinan ida-ida.
Lembra katak kustu ba estudu viabilidade dada bee-moos ne’e ho montante $459.600.
Rekorde katak Governu liuhusi Ministru Obra Públika, Salvador Eugénio Soares dos Reis Pires, asina, iha 22 Agostu 2019, kontratu ho empreza internasionál husi Tailándia no Koreia atu halo estudu pré-viabilidade no estudu viabilidade ba projetu dada bee-moos husi mota Railaku no Gleno, munisípiu Ermera mai Dili.
Empreza ne’e maka Team Consulting Engineer and Management PCL, Thailandia in JV With ATT, Consultations Company Limited, Association With Thailand and in CQ2, Engineering Consultancy ne’ebé konsórsiu ho empreza Diversu Unipessoal, Lda, inklui Dognsung Enegineering Co. Ltd, Korea and in Association, ne’ebé konsórsiu ho empreza Kai Watu Kmanek Consultant Unipessoal, Lda.
Empreza rua ne’e manán konkursu públiku liuhusi prosesu Komisaun Nasionál Aprovizionamentu (CNA, sigla portugés) ho orsamentu millaun $1, ho durasaun estudu hahú hosi Agostu 2019 to’o Janeiru 2020 (durante fulan lima) ho distánsia husi Ermera mai Dili kuaze kilómetru 30-resin.
Notísia relavante: https://tatoli.tl/2023/01/11/prosesu-dada-bee-moos-hosi-railaco-iha-faze-diskusaun-ezbosu-final/
Jornalista: Arminda Fonseca
Editora: Maria Auxiliadora