DILI, 26 Marsu 2025 (TATOLI)–Komisaun F iha Parlamentu Nasionál ne’ebé trata asuntu Saúde, Seguransa Sosiál no Igualidade Jéneru, kuarta ne’e, hala’o audiénsia ho reprezentante Organizasaun Mundiál Saúde (OMS) iha Timor-Leste, Arvind Mathur, inklui nia delegasaun husi Zenebra, hodi haree ba konvensaun tabaku.
“Audiénsia ne’e haree liubá situasaun ein jerál iha Timor-Leste, liuliu asuntu tabaku ne’ebé ita iha Timor-Leste ema populasaun kuaze 75% asesu ba fuma no iha 27% loron-loron konsidera tabaku hanesan hahán no hemu loron-loron nian,” Prezidente Komisaun F, Maria Gorumali Barreto, hato’o iha resintu PN, hafoin ramata sorumutu.
Notísia relevante : ANCT-TL rekomenda ba Governu hasa’e taxa tabaku iha TL
Ho situasaun ne’e, OMS halo audiénsia ho komisaun atu haree liu impaktu tabaku ba saúde.
“Tanba realidade iha Timor-Leste katak ema ne’ebé konsumu tabaku ne’e la’ós ema adultu de’it maibé maioria iha mós labarik. Impaktu ba saúde, liuliu hetan moras kankru, stroke no moras fuan ne’ebé a’as iha Timor ne’e mós parte ita mai husi tabaku,” nia akresenta.
Durante sorumutu, ko’alia mós kona-ba tabaku ilegál ne’ebé tama iha nasaun hotu iha mundu tomak inklui Timor ne’ebé kuaze tama a’as liu no distribui ba hotu munisípiu sira.
“Ho razaun sira ne’e, importante tebes ita atu haree hamutuk ba asuntu tabaku, liuliu ita iha ona dekretu-lei (Rejime Prevensaun no Kontrolu Tabaku define husi Dekretu-lei númeru 14/2016, 08 Juñu) maibé hanesan ita hotu hatene no observasaun husi parseiru dezenvolvimentu sira mós haree maski ita iha dekretu-lei iha ninia implementasaun sai problema boot ba ita,” nia tenik.
Tuir Deputada, membru Komisaun atu haree ba dekretu-lei ne’ebé presiza hodi regula kona-ba tabaku hodi bele haree hotu husi parte no fatór hotu, liuliu taxa ba Estadu, ekonomia família, ekonomia ba nasaun no saúde.
“Tanba ne’e, ami nafatin husu ba OMS aleinde audiénsia ho Komisaun F presiza halo audénsia hanesan ho komisaun sira seluk ho Bankada Parlamentár hodi iha hanoin ida de’it oinsá atubele prevene moras ne’ebé afeta mai husi tabaku ba iha populasaun, liuliu Estadu Timor atu proteje jerasaun foun hanesan labarik sira,” nia hato’o.
Jornalista : Nelson de Sousa
Editora : Julia Chatarina