DILI, 09 Abríl 2025 (TATOLI)—Komisaun E iha Parlamentu Nasionál (PN) ne’ebé trata asuntu Infraestrutura, foin lalais halo fiskalizasaun iha baze hodi haree progresu implementasaun projetu infraestrutura hamutuk 40-resin iha munisípiu Manufahi no Kovalima.
Prezidente Komisaun E, Marcos Xavier, relata, ezekusaun projetu hirak ne’e balun ho karatér normál no balun emerjénsia, ne’ebé husi nasionál fó ba munisípiu ho tipu projetu estrada, ponte no kabiaun, ho kustu orsamentu balun la to’o millaun $1 no balun husi millaun $1 no millaun $3 no ba projetu emerjénsia sira ne’e tanba foin lalais akontese dezastre naturál hanesan inundasaun no iha projetu Programa Dezenvolvimentu Integradu Munisipál (PDIM) ne’ebé munisípiu sira tau-matan.
“Rezultadu fiskalizasaun iha Manufahi haree konstrusaun projetu emerjénsia sira iha terrenu barak mak finaliza ona, liuliu iha Manufahi iha projetu 40, iha mós projetu bolu P44, ida-ne’e balun tanba foin hetan kontratu, entaun kompañia foin hala’o fali serbisu, maibé obra sira la’o nafatin,” nia hateten hafoin reuniaun komisaun iha PN, kuarta ne’e.
Notísia relevante : MOP kontinua implementa projetu infraestrutura 700-resin iha 2025
Komisaun haree mós implementasaun PDIM balun la’o no balun la la’o tanba iha impedimentu ba rai.
“Maibé, ein-jerál buat hotu la’o di’ak, liuliu projetu PDIM ne’e ninia kualidade mós kapas,” nia akresenta.
Deputadu konta tuir, durante fiskalizasaun iha Kovalima, nota katak empreza lubun hala’o hela projetu emerjénsia tanba akontese inundasaun foin lalais, ne’ebé iha ponte ida kotu no komisaun nota obra balun atinje ona 41% no balun 60%.
“Maibé iha kompañia ida projetu ne’e P44, Diretór kompañia ne’e hato’o ba ami katak, sira la kontinua obra referidu tanba udan boot iha Kosta Súl, entaun Komisaun fó korrajen nafatin hodi kontinua obra referidu, nune’e to’o fin tinan 2025 bele ramata no husu empreza sira serbisu tuir tempu ne’ebé Governu fó,” nia katak.
Projetu infraestutura ne’ebé la’o iha munisípiu rua ne’e hamutuk 49, ne’ebé Komisaun identifika mós iha obra balun la la’o tanba empreza menus finanseiru.
“Imi hatene iha Timor, kompañia lokál sira hotu hanoin de’it mak projetu husi Governu, se fó mak sira foin hetan osan ou sira bele asesu iha kréditu husi banku, maibé Komisaun nafatin fó korrajen ba sira, liuliu Prezidente Autoridade hodi tau-matan nafatin maski obra ne’e husi nasionál mak selebra kontratu,” nia katak.
Hafoin halo observasaun, membru Komisaun iha previzaun katak projetu sira ne’e bele finaliza hotu iha tinan 2025 nia laran.
Husi fiskalizasaun ne’e Komisaun hato’o rekomendasaun ba autoridade munisípiu ho Obra Públika munisipál atu akompaña nafatin ezekusaun projetu hodi bele iha kualidade di’ak no rekomenda atubele fó nafatin ba empreza lokál sira hodi kapasita sira-nia an.
Durante reuniaun, membru Komisaun E halo ona aprovasaun relatóriu fiskalizasaun no sei hato’o mós kópia ba entidade relevante.
Tuir ajenda Komisaun, iha tempu tuir mai sei hala’o fiskalizasaun iha munisípiu Lautein, Baukau no Manatutu.
Jornalista : Nelson de Sousa
Editora : Julia Chatarina
