BOBONARU, 14 Abríl 2025 (TATOLI)—Autoridade Munisípiu Bobonaru prevee orsamentu hamutuk millaun $26,138,679.62 iha Proposta Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2026 ne’ebé tuir oráriu sei submete ba Ministériu Finansa (MF) iha kinta (21 Abríl 2025) semana oin, liuhusi sistema Dalan ba Futuru.
Notísia Relevante: AMB ezekuta ona OJE 2025 iha trimester dahuluk ho pursentu-13
Sekretáriu Autoridade Munisípiu Bobonaru ba asuntu Planeamentu, Semedo Laco, konfirma montante orsamentu ne’e atu finansia ba programa 16, sub-programa 35 no atividade 66.
Orsamentu ne’e fahe ba kategoria lima hansan Saláriu Vensimentu ho montante $3,130,624.17 adisionál $75,604.00, Bens no Servisu $2,230,749.00, Transferensia Públika $8,104,686.98 adisionál $49,571.00, kapitál Minór $1,475,160.00 adisionál $61,400.00 no kapitál Dezenvolvimentu $10,920,884.47.

“Proposta orsamentu ne’e ita sei submete ba Ministériu Finansa iha 21 Abril 2024, tuku 05h00 lorokraik liuhusi sistema Dalan Ba Futuru,” Nia informa ba jornalista sira, hafoin halo enkontru ho Diretór Servisu Munisipál no Administradór Postu Administrativu sira iha salaun María-Tapo, segunda ne’e.
Programa ho sub-programa no atividade hirak ne’e seidauk inklui Diresaun Servisu Munisipál Planu Dezenvolvimentu Integradu Munisipál (PDIM) no Planu Dezenvolvimentu Suku (PNDS) tanba sei iha prosesu elaborasaun.
Hafoin submete totál orsamentu no narativu sira-ne’e, Ministru Administrasaun Estatál (MAE), Tomás do Rosário Cabral, orienta Autoridade Munisípiu Bobonaru informa ba Diresaun Servisu Munisipál ida-idak no Administrasaun Postu Administrativu neen atu haree fila-fali dadus istóriku hodi halo justifikasaun kada-atividade no meta ne’ebé atu atinje iha tinan oin, nune’e bele hatene rezultadu no mudansa saida husi atividade refere.
Husi programa 16 ne’e, AMB mós hetan atividade foun rua kona-bá atu halo-luan tan espasu sede suku no konstrui dapur ba programa Merenda Eskolár iha eskola hotu-hotu ne’ebé eziste iha munisípiu Bobonaru.
“Ita-nia pesoál sira-ne’ebé koloka iha ne’ebá laiha espasu, entaun ita halo tan atividade ida-ne’e, nune’e loke tan fatin ba ita nia pesoál sira halo servisu iha suku no mós atividade foun halo dapur. Tanba, ita-nia oan sira durante ne’e hetan ai-han iha fatin ne’ebé la saudavél. Entaun, ho programa foun ne’e, ita halo dapur ne’ebé iha kondisaun di’ak,” nia dehan.
Antes ne’e, iha proposta orsamentu Planu Asaun Anuál 2025 nian ne’e, Autoridade Munisípiu Bobonaru prevee orsamentu hamutuk millaun $23,129,574.15 atu finansia ba programa 12, sub-programa 35 no atividade 80, maibé Komité Revizaun Orsamentu (CRO, sigla Portugues) redús ba $11,308,414.00, hafoin Governu aprezenta Parlamentu Nasionál hodi hetan aprovasaun finál.
Enkuantu iha tinan 2025 ne’e. Autoridade Munisípiu Bobonaru hetan orsamentu alokasaun anuál $11,308,414 fahe ba kategoria saláriu no vensimentu $2,761,552.00, bens no servisu $1,377,833, Tranferénsia públika $5,383,247, kapitál menór alokasaun $500,000 no kapitál dezenvolvimentu $1,285,782.
Montante orsamentu husi kapitál dezenvolvimentu ne’e hodi finansia ba projetu (PDIM) neen hanesan konstrusaun Ensinu Báziku Filiál Beamoas, suku Kolimau ho totál kustu $120,000.00, konstrusaun eskola sala neen iha Samutaben, suku Manapa ho kustu $180,000.00, konstrusaun irrigasaun iha Genu-Matan, suku Ritabou ho kustu $260,000.00.
Nune’e mós reablitasaun rezidénsia pesoál saúde iha suku Bobonaro ho kustu $140,0000.00 no konstrusaun konservasaun no jardín iha Maliana Vila ho kustu $90,000.00.
Enkuantu orsamentu aprovadu ne’e implementa ba programa 16 hanesan desentralizasaun administrativa no podér lokál ho montante $3,823,962.00, estrada no ponte $118,685.00, seguransa nasionál $74,260.00, asesu ba justisa $49,125.00, transporte $9,577.00, funsionamentu dezenvolvimentu instituisionál $3,225,343.00, edukasaun pre-eskolár $519,356.00, ensinu báziku $2,074,841.00, ensinu rekorrente $19,271.00.
Programa kuidadu saúde primária $302,409.00, água no saneamentu $308,690.00, inkluzaun sosiál $111,770.00, turizmu $7,832.00, investimentu no diversifikasaun ekonómika $28,439,00, agrikultura, ortikultura, kafé, ai-horis industriál $620,874.00, no programa pekuária veterinária no teknolojía $13,980.00.
Notisia Relevante :Autoridade Bobonaru hahú elabora PAA 2026
Jornalista : Sergio da Cruz
Editór : Cancio Ximenes