DILI, 21 Abríl 2025 (TATOLI)-Plan Internasionál Timor-Leste (PITL) servisu hamutuk ho Asosiasaun Defisiénsia Halibur Matan Timor-Leste (AHDMTL) no Arkuiris Timor-Leste (ATL) implementa projetu Ema ho Defisiénsia (EhD) no Komunidade Lesbian, Gay, Biseksuál, Transjender, Queer no Intersex (LGBTQI+) iha munisípiu Dili, Ainaru no Ermera.
Projetu ida-ne’e sei promove igualdade inkluzaun, respeitu ba diversidade ema hotu-hotu liuliu ema ho defisiénsia, ema ho LGBTQI+ no apoia direitu umanu ne’ebé esensiál ba dignidade umana inklui responde nesesidade bázika.
“Dalabarak ema ho kondisaun diversidade no mós ema ho defisiénsia sente presaun no diskriminasaun husi família no sosiedade, halo sira sente ladun konfortavél”, Implementadór programa husi Plan Internasionál, Anis Fernandes Maia, ba TATOLI iha edifísiu CVTL, Formoza, ohin.
Implementadór ne’e esplika, programa ne’e halo diálogu ho família, no mos Governu atu tau importánsia no laiha diskrimisaun ba ema ho difisiénsia inklui mós ema ho LGBTQI+. Implementasaun programa ne’e hetan apoiu fundu husi Uniaun Europeia.
“Progresu lubuk ida mak atinje ona, ita presiza apresia mak mudansa ba ema nia pensamentu ka mudansa ba ema-nia atitude hasoru ema ho diversidade sira no defisiénsia”, dehan nia.
Nia dehan programa seluk mak haforsa ema ho diversidade sira ho koñesimentu liuhusi empoderamentu ekonómiku.
“Protesaun ema ho defisiénsia” define iha alinea rua; Obrigasaun hodi garante atu ema sira ho defisiénsia goja sira-nia direitu ho pozisaun hanesan ema sira seluk (la defisiénsia); obrigasaun atu adota medida sira hodi garante protesaun ba ema sira ho defisiénsia tuir Estadu nia posibilidade sira”, dehan nia.
Nia hatutan lei númeru 16 ko’alia kona-ba universalidade no igualdade define iha alinea rua; sidadaun hotu-hotu hanesan iha lei nia oin, no mós iha direitu no obrigasaun hanesan; labele halo deskrimisaun ba ema ida, tanba nia kulit, nia rasa, nia estadu sivíl, nia seksu, orijen étniku, nia lian, pozisaun sosiál no ekonómiku.
Entretantu projetu ne’ebé hala’o tuir tarjetu implementasaun hahú husi tinan 2023 no sei remata iha 2025 no munisípiu tolu hanesan Dili, Ainaru, Ermera no kompostu husi suku 12 mak hanesan, Komoro, Vila-Verde, Kamea, Dare, Ainaru Villa, Manutasi, Manufahi, Maubisse, Poetete, Hatokero, Estadu no Riheu.
Notísia relevante: PLAN internasionál organiza treinamentu SOGIESC ba jornalista sira
Jornalista : Alexandra da Costa
Editora : Rita Almeida