DILI, 25 Abríl 2025 (TATOLI)-Prezidente Parlamentu Nasionál (PPN), Maria Fernanda Lay, matawen monu bainhira hato’o intervensaun iha sesaun solene hodi fó omenajen ba falesimentu no memória Sua Santidade Papa Francisco.
“Iha tempu ne’ebé liafuan la to’o atu espresa buat ne’ebé moris iha ita-nia povu nia fuan, ohin, iha loron lutu no saudade nian ida-ne’e, sente lia-loos ida-ne’e hanesan uluk”, PPN hato’o ho matawen monu iha sala plenária PN, sesta ne’e.
Nia hateten Timor-Leste rai iha nia klamar Papa Francisco nia hakuak, hakuak ne’ebé la’ós de’it jestu-ida, maibé bensaun-ida, bensaun ne’ebé sei grava ba nafatin iha ita-nia istória no grava iha istória ema ida-idak nian ne’ebé prezente iha-ne’e, ne’ebé hetan onra no oportunidade atu sente ida-ne’e.
“Oinsá furak tebes katak iha ne’e iha Timor-Leste iha labarik barak tebes, ita-boot maka nasaun joven-ida no ita-bele haree ita-boot nia rai nia sikun hotu-hotu nakonu ho moris. Liafuan sira-ne’e, ne’ebé Santu Padre hato’o iha fulan-Setembru liubá, bainhira ita-nia rai taka ho naroman no esperansa atu simu nia, ohin loron prezente nafatin iha ita”, PPN lembra.
Líder órgaun soberania daruak ne’e dehan Papa nia vizita la’ós de’it akontesimentu ida-ne’e momentu ida-tan iha konstrusaun ita-nia identidade nu’udar nasaun. Bainhira timoroan rihun atus ba atus halibur iha Tasi-Tolu, ho sivilizasaun no hahalok ezemplár ne’ebé ita hatudu, ita afirma hela sé mak ita nu’udar povu, saida mak ita hakarak nu’udar nasaun.
Tuir nia, iha momentu ida-ne’e, importante atu rekoñese katak fiar Katólika iha Timor-Leste, la’ós de’it relijiaun ida. Ne’e maka uma ne’ebé simu iha tempu nakukun liu, ne’e maka lian ne’ebé nunka para bainhira sira koko atu nonook, ne’e maka esperansa ne’ebé moris nafatin bainhira buat hotu parese lakon.
“Papa Francisco sente klamar Timór nian, komprende ita-nia pasadu no mehi kona-ba ita-nia destinu, nia haree iha ita-nia foinsa’e promesa futuru nabilan nian, no dehan sidade ida ne’ebé hanorin nia oan sira atu hamnasa mak sidade ida ho futuru, maibé nia mós fó hanoin mai ita atu tau matan ba imi-nia katuas sira, ne’ebé mak memória rai ida-ne’e nian”, PPN hanoin hikas mensajen Papa.
Nia hateten, ninia mensajen klaru ba ema hotu, liberdade loloos ne’ebé Timoroan barak fó sira-nia moris implika respeitu ba ema seluk. “Imi, iha nasaun hamnasa ida-ne’e, iha istória furak ida kona-ba eroizmu, fiar no rekonsiliasaun”.
Nia dehan, no bainhira Papa Francisco husu ita atu “halo barullu”, ne’e la’ós konvite ida ba dezorden, maibé bolu ida ba moris ba partisipasaun ativa, bolu ida atu harii futuru fraternidade no dame nian.
“Ita-nia nasaun la hetan de’it bensaun husi Santu Padre nia vizita, ita hetan rekoñesimentu husi nia, iha ita-nia fiar, iha ita-nia kultura, iha ita-nia tradisaun sira, rekoñesimentu nu’udar ema ne’ebé hamnasa no nunka lakon esperansa”, nia katak.
Nia dehan tan, iha permanénsia nia rohan iha ita-nia leet, Amu Papa esprime gratidaun ba ita-nia afetu. Ohin, iha loron lembransa ida-ne’e, ami, timoroan sira, mak hato’o ami-nia gratidaun ba imi-nia ezemplu, ba imi-nia sasin, ba imi-nia legadu.
“Atu Papa Francisco nia memória inspira nafatin Timor-Leste, atu ninia liafuan sira kontinua orienta ita atu harii sosiedade ida iha-ne’ebé ema hotu, ema hotu, ema hotu bele hetan sira-nia fatin no haksolok”, nia hateten.
Notísia relevante: PN hala’o sesaun solene fó omenajen ba memória Papa Francisco
Jornalista : Nelson de Sousa
Editora : Rita Almeida
