DILI, 08 Maiu 2025 (TATOLI) – Prezidente Parlamentu Nasionál (PPN), Maria Fernanda Lay, no Prezidente Senadu Reinu Kamboja, Hun Sen, aborda kona-ba adezaun Timor-Leste nian atu sai membru plenu Asosiasaun Nasaun Sudeste Aziátiku (ASEAN).
“Kamboja hanesan fundadór ba ASEAN, hanesan ohin Prezidente [Hun Sen] hateten, ita tenke aprosima parseiru sira tanba, nia halo negosiasaun, diálogu ho Myanmar, Laos, inklui ho Prezidente Repúblika Indonézia nian atu apoia ita-nia adezaun ba iha ASEAN”, Fernanda Lay hateten iha sala konferénsia Parlamentu, ohin.
Nia dehan iha país balu mak sei iha hanoin rua liga ba adezaun Timor-Leste nian ba ASEAN. “Más ha’u hanoin ho diskursu Prezidente Senadu Kamboja nian fó enerjia foun mai ita katak momentu sira tama [ASEAN] mós sira-nia PIB ki’ikoan $280. Ohin loron sira sa’e to’o rihun 3-resin. Timor-Leste iha pozisaun ida ne’ebé di’ak tebes, tanba ita-nia PIB atuál tuir Banku Mundiál mil doláres e tal”, akresenta.

Tuir nia, bainhira Timor-Leste tama, ASEAN nian merkadu nakloke no populasaun ASEAN nian tau tan ba Asembleia Parlamentár AP-CPLP nian ne’ebé envolve kontinente haat.
“Timor-Leste sei sai ponte ba plataforma sira ne’ebé ita hola parte ba, tanba sei loke merkadu no ita sai ponte ba sira para faan sira-nia sasán. Brazíl poténsia boot ida, sira entuziasmu atu apoia ita ho esperiénsia sira-nian katak, ita sei hetan benefísiu barak, liuliu benefísiu di’ak ba ita-nia povu”, akresenta.
Tanba ne’e, ho vizita husi Prezidente Senadu Reinu Kamboja nian iha impaktu polítika, tanba nia iha influensia iha ASEAN.
“Nia promete katak sei apoia ita, tanba ne’e mak ha’u hatete ami otimista, embora iha dezafiu más otimista ho parseiru ne’ebé importante iha organizasaun booot hanesan ASEAN. Ita sei aprende no ita sei partilla esperiénsia kona-ba rekonsiliasaun ne’ebé ohin mós nia temi to’o reziliénsia luta nafatin ba benefísiu povu ida-ne’e nian. Buat ida nia highlight, iha Timor-Leste estabilidade polítika importante”, dehan.
Prezidente Senadu, Hun Sen, afirma katak Kamboja apoia Timor-Leste atu sai membru plenu iha ASEAN dezde inísiu no serbisu maka’as atu promove konsensu ASEAN kona-ba proposta Timor-Leste.
“Governu Reinu Kamboja no ha’u rasik sei kontinua mobiliza apoiu husi membru Estadu sira seluk ASEAN atu simu Timor-Leste hanesan membru plenu. Ha’u fiar katak Timor-Leste merese atu sai membru da-11 husi ASEAN. Esperansa tinan ida-ne’e Timor-Leste tama ofisialmente ba família ASEAN”, nia kompromete.
Notísia relevante: Bankada parlamentár destaka importánsia kona-ba kooperasaun bilaterál ho Kamboja
Jornalista: Nelson de Sousa
Editora: Maria Auxiliadora