iklan

NASIONÁL, HEADLINE

Eleisaun antesipada 2018 hetan rekoñesementu nu’udar eleisaun ne’ebé justu

Eleisaun antesipada 2018 hetan rekoñesementu nu’udar eleisaun ne’ebé justu

Ministru Administrasaun Estatál, Miguel Pereira de Carvalho. Imajen Tatoli/Egas Cristóvão

DILI, 26 novembru 2020 (TATOLI)–Ministru Administrasaun Estatál (MAE), Miguel Pereira de Carvalho, hateten eleisaun hotu-hotu tenke kredivél no nakloke.

Notisia Relevante: Timor-Leste hatudu dalan demokrásia sai ezemplár ba eleisaun iha futuru

Miguel Pereira de Carvalho hatutan, eleisaun ne’ebé realiza ona iha Timor-Leste, partikularmente eleisaun antesipada iha 2018 ne’e konsege realiza ho di’ak, susesu, no hetan rekoñesementu ida-ne’ebé luan tantu iha nível nasionál no internasionál nu’udar eleisaun ne’ebé justu, loloos, no livre.

“Ita timoroan sira hatene klaru katak eleisaun ne’ebé de’it mak realiza ona iha Timor-Leste, partikularmente, eleisaun antesipada, maibé Timor-Leste konsege realiza ho di’ak, ho susesu tebes iha tinan 2018. Eleisaun ne’e, hetan rekoñesementu ida-ne’ebé luan. Tantu iha nível nasionál no mós iha nível internasionál nu’udar eleisaun ne’ebé justu, loloos, livre, la halo tauk ema no la obriga ema ida, kredivél, halo ema barak bele tau sira-nia fiar no transparente. Katak, nakloke, la subar buat ida,” Miguel Pereira de Carvalho ba jornalista sira hafoin partisipa workshop kona-ba aprezentasaun no sujestaun ba alterasaun lei prezidénsia no lei parlamentár, kinta ne’e.

Governenante ne’e hatutan, eleisaun ne’e husik hela espasu uitoan loos de’it ba ema sira ne’ebé  iha hanoin aat, hakarak ko’alia aat, buka atu hatún no tenta atu desvaloriza papél ida ne’ebé relevante tebes husi Sekretariadu Téknika Adminsitrsaun Eleitorál (STAE) no Komisaun Nasional Eleisaun (CNE-sigla portugés), nu’udar órgaun administrasaun eleitorál nian iha prosesu eleitorál.

“Baibain ita bolu STAE mak órgaun administrativu. Enkuantu órgaun supervisór maka CNE. Órgaun rua ne’e, hori uluk to’o agora sempre servisu hamutuk, sira iha liña koordenasaun ne’ebé mak di’ak tebes. Tanba konsege lori prosesu eleitorál ho forma ida-ne’ebé efikáz no efisiente hanessan prova hosi eleisaun antesipada,” nia dehan.

Efetivamente, nia hateten, misaun hosi péritu eletorais Uniaun Europeia nian ne’ebé akompaña Timor-Leste ninia eleisaun antesipada iha tinan 2018, sai nu’udar eleisaun antesipada dahuluk iha Timor-Leste. 

Misaun husi péritu eletorais Uniaun Europeia nian ne’e, nia dehan, aprezenta mós relatóriu hosi eleisaun antesipada, hodi dehan katak iha buat di’ak barak mak seidauk hala’o no presiza atu tau konsiderasaun iha eventu eleitorais oin mai.

Nia relata, aspetu seluk misaun hosi péritu eletorais Uniaun Europeia ajuda Timor-Leste hodi ko’alia sai momoos iha sira-nia relatóriu, ne’ebé mak ema ko’alia hela, husu ba malu, maibé presiza hakerek iha lei nia-laran, nune’e iha prátika, operadór sira labele halo arbiru tuir sira-nia hanoin.

Ezemplu, tuir nia, votasaun ba knaar-na’in sira durante iha sira-nia turnu halo servisu iha ospitál inklui moras ne’ebé sei halo hela tratamentu intensivu, entaun oinsá STAE bele garante katak klase profisional sira bele uza sira-nia direitu hodi vota ne’e presiza iha definisaun klara ida husi parte STAE.

Tanbá, nia dehan, hirak ne’e hotu mak ohin realiza workshop hodi hetan ponderasaun ida-ne’ebé aas, ba sira ne’ebe hanoin-na’in sira, péritu sira, hamutuk tetu atu haree nesesidade hodi altera lei eleisaun prezidénsia no eleisaun  parlamentar.

Jornalista: Osória Marques

Editór: Cancio Ximenes

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!