DILI, 31 jullu 2022 (TATOLI)-Governu hamutuk ho Família Saudozu Agostinho de Carvalho do Rosário “Far Uatu”, kee ona restu mortál saudozu nian hodi bá haloot iha Postu Administrativu Uatulari Munisípiu Viqueque.
Saudozu “Far Uatu” nu’udar antigu alunu hosi eskola politékniku Negri Dili Hera, maibé iha tinan 1999 saudozu ho ninia kolega Estevão hetan kapturasaun no oho hosi militár Indonézia hodi hakoi iha raikoak ida iha área Hera nian.
No iha loron 27 fulan-novembru 1999, família hamutuk ho estudante politeknik Negri Dili Hera, kee hikas saudozu ho ninia kolega nia-isin mate hodi haloot filafali iha Fakuldade Enjinaria Siénsia Teknolojia (UNTL) Hera no Saudozu Estevão Pereira nia-isin mate momentu ne’ebá familia deside lori kedas ba nia moris fatin Laga Munisipiu Baucau.
Seremonia ke’e restu mortál ne’e hala’o ona durante loron tolu hahú hosi loron 28 to’o 30 fulan-jullu 2022 ne’ebé hala’o tuir kultura Uatulari nian no taka ho misa requem.
Eis Xefe Estadu Maior Jenerál FALINTIL-Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL), Tenente Jenerál Reformadu, Lere Anan Timur rekoiñese partisipasaun joven no estudante sira-nian ne’ebé maka fó kontribuisaun makaas ba ukun rasik aan.
“Ukun aan ida ne’e la fasil ita atu hetan ita tenke fó aan ba mate liuhosi sofrementu oin-oin, tanba ita nia joven, estudante sira ita hotu hakarak fó sira-nia-isin hodi mate atu ita hakarak sai nasaun indepedénsia no iha Estadu ida mesak,”Lere Anan Timur hateten iha serimonia entrega restu mortais saudozu nian ba família iha Hera Dili.
Lere hato’o ninia sentimentu kondolensia profunda ba família tanba lakon ona sira-nia oan hodi kontribui ba luta libertasaun nasionál.
“Sira fó ona sira-nia isin hodi ohin ita hetan naroman importante maka ita sira sei moris buka hodi kontinua sira-nia mehi hodi dezenvolve ita-nia nasaun no fó moris di’ak ba povu,”Nia dehan.
Iha biban hanesan Prezidente Assosiasaun Konsellu Kombatente Libertasaun Nasionál (ACCLN, sigla portugés), Vidal de Jesus Riak Leman subliña durante okupasaun Indonézia, estudante sira hala’o misaun rua, dahuluk eskola no ida seluk maka aprende halo funu hasoru inimigu.
“Sira la mate karik ita maka mate, tanba ne’e husu atu kontinua reza ba sira atu tulun ita bele dezenvolve ita-nia rai,” Nia hateten.
Eis Diretór Politeknik Negri Dili Hera, Inácio Moreira, re-lembra katak iha momentu ne’ebá sente triste bainhira simu informasaun ne’ebé hateten saudozu na’in rua hetan kapturasaun no oho hosi militár Indonézia.
“Momentu iha dia 10 maio 1999, situasaun hahú manas militár Indonézia balun hahú tama iha kampus Politékniku Hera nian, estudante sira iha ne’e hahú tauk no trauma no balun halai sai ona,” Inácio informa.
Eis Deputadu husi Bankada FRETILIN Ne’e konta tuir katak estudante barak tenke abandona estudu hodi halai sai husi área kampus tanba hetan presegisaun hosi militár Indonézia.
No iha loron 19 fulan-maiu 1999, simu telefone katak Saudozu Agostinho de Carvalho do Rosario ‘Far Uato’ no Estevão Pereira militár sira kaptura no oho ona.
“Matebin nain-rua maka filafali mai iha Politeknik Negri Dili, atu asegura dokumentu rezistésia balun ne’ebé iha kampus, entaun militár sira hetan sira rua sai hosi kampus entaun futu no oho tiha sira nian-rua,” Nia hateten.
Tanba ne’e, Inácio Moreira sujere ba Reitór UNTL, atu harii estatua saudozu na’in rua nian iha kampus Fakuldade Enjinária Hera Dili nu’udar simbolu rekoiñesimentu ba sira-nia luta.
Hatan ba asuntu ne’e, Reitór UNTL João Soares Martins hateten Universidade Nasionál Timor Lorosa’e (UNTL) sei diskute pedidu ne’e iha futuru.
“Atu harii monumentu ida hodi tau saudozu Agostinho de Carvalho do Rosario ‘Far Uato’ no Estevão Pereira. Ha’u hanoin parte universidade sei haree tanba iha Hera ne’e ita-nia área rua ita identifika fatin ida para atu tau ita-nia monumentu hodi bele reprezenta estudante UNTIM sira ne’ebé uluk mós fó sira nia kontribuisaun,” Nia hateten.
Nune’e mós reprezentante família Saudozu Agostinho de Carvalho do Rosario ‘Far Uato’, Marcos da Cruz, hateten, reprezenta família nia naran hato’o agradese ua’in ba Dewan Solidaritas Pemuda Pelajar Timur-Timur (DSMPPT) no Univeradade Timor Loro Sa’e (UNTL) no ema hotu-hotu ne’ebé fó ona kontribuisaun hodi kee restu mortais saudozu nian.
Saudozu Agostinho de Carvalho do Rosario ‘Far Uato’ moris iha Uasufa, Postu administrativu Uatulari munisipiu Viquque, iha loron 27 maiu 1976, oan da-sia hosi Manuel do Rosário no Amelía de Carvalho ho maun alin hamutuk 13.
Saudozu hahú eskola primaria iha 05 Belia Miabuti iha tinan 1985 to’o 1991 no kontinua estudu pre-sekundaria iha tinan 1991 to’o 1994.
Iha tinan 1994 matebian kontinua ninia estudu iha Dom Bosco Fatumaca, no iha 1997 estudu iha Politeknik Negri Dili maibé la konsege finaliza tanba hetan oho hosi militár Indonézia.
Saudozu “Far Uatu” hahú envolve aan iha Frente Klandestina hahú iha Pre-sekudaria iha 1992 no envolve aan iha organizasaun rejistensia masa Oganizasaun Juventude Estudantil (OJETL)bainhira sei estuda iha Fatumaca Baucau to’o hakotu iis.
Iha 1997 bainhira saudozu kontinua estudu iha Politeknik Negri Dili envolve aan mós iha kaixa Laloran Timor no iha loron 19 fulan-maiu 1999, militár Indonézia kaptura saudozu ho ninia kolega hodi oho.
Jornalista: Natalino Costa
Editór : Agapito dos Santos