iklan

EKONOMIA, INTERNASIONÁL, DILI, HEADLINE, POLÍTIKA

PM Xanana atualiza rezultadu semeira ASEAN-Austrália ba Xefe Estadu

PM Xanana atualiza rezultadu semeira ASEAN-Austrália ba Xefe Estadu

Primeiru-Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão. Imajen Tatoli/Egas Cristóvão

DILI, 14 marsu 2024 (TATOLI) – Primeiru-Ministru (PM) Kay Rala Xanana Gusmão, kinta ne’e, hasoru malu ho Prezidente Repúblika (PR), José Ramos Horta hodi atualiza rezultadu servisu ne’ebé nia halo durante partisipa iha simeira ASEAN-Austrália, semana kotuk.

“Ha’u mai atu informa ba Prezidente Repúblika tanba ha’u foin mak fila hosi Melbourne Australia, ba partisipa simeira ASEAN ho Australia ba tinan 50,” Xanana katak ba jornalista sira iha Palásiu Prezidensiál Dili, kinta ne’e.

Notísia relevante:PM Xanana konsidera simeira ASEAN-Austrália fortifika amizade dezenvolve ekonomia

Tuir lider karismatiku ne’e, partisipasaun Timor-Leste nian iha simeira ASEAN ne’e importante tebes atu apriende tanba iha tempu besik Timor-Leste adere ona ba membru permanente ASEAN.

Tanba semeira ASEAN-Austrália ne’ebé selebra tinan 50 (1974-2024) atu fortifika liután lasu amizade, solidaridade no unidade hodi respeita malu entre país membru sira hodi kontinua hamutuk dezenvolve ekonomia no investe ba rekursu umanu hodi forma líder foun iha futuru.

Xefe Governu agradese tanba maske Timor-Leste hanesan observadór no partisipa iha semeira ne’e hodi rona espriénsia hosi líder asosiasaun ne’ebé tau hanoin tuir Austrália atu fó prioridade ba investimentu rekursu umanu, kooperasaun iha setór negósiu no ekonomia, serbisu hamutuk iha área defeza, seguransa tasi no área prioridade seluk tan.

“Ita agradese tanba kona-bá ASEAN, Austrália prontu atu apoia iha hanoin komunidade asosiasaun iha área rekursu umanu, depois mak haree ba ekonomia, sosiál, edukasaun, saúde no programa barak ne’ebé sira halo ona no sei kontinua nafatin. Tanba ita Timor-Leste apreende hodi rona rai seluk nia esperiénsia hodi husu kooperasaun ne’e bele la’o di’ak liután iha tinan mai ne’e,” Xanana tenik.

Antigu Xefe Estadu ne’e apresia katak iha simeiru ne’e líder ASEAN sira ne’ebé toka mós konflitu ne’ebé akontese iha nasaun Myanmar, Israel, Palestina, Ukrania no Rusia presiza atensaun maka’as hosi líder mundiál ASEAN no apoia hosi Organizasaun Nasaun Unida (ONU) atu solusiona hodi hapara funu hodi evita povu no labarik ki’ik labele mate no sai vítima bebeik, nune’e harii dame no harii Estadu ida metin ba oin.

Líder Karismátiku ne’e haree ba intervensaun líder ASEAN sira nian importante tebes atu hapara funu no promove páz hodi povu no nasaun idak-idak bele dezenvolve nasaun no harii Estadu tuir prinisipiu demokrátiku.

Semeira ne’e foka ba prioridade haat

Semeira ASEAN Austrália foka área prioridade haat ne’ebé sai mata-dalan ba susesu iha futuru maka kooperasaun iha área negósiu no investimentu, kooperasaun iha setór marrítima, tranzisaun iha klima no enerjia ne’ebé moos no prepara lideransa foun ba futuru.

Tema haat ne’e sai nu’udar deklarasaun importante no prioridade ba simeira Melbourne ne’ebé sei implementa hodi fó susesu ba atividade negósiu no investimentu ne’ebé forte no iha responsabilidade atu fiar ba malu iha serbisu marrítima no prepara líder foun ba nasaun idak-idak.

Daudaun ne’e, Austrália apoia fundu hamutuk milliaun $2 hodi harii no dezenvolve investimentu iha Ásia pasífiku. Tuir dadus investimentu Austrália ho ASEAN iha tinan 2022 hamutukmillaun $307-resin.

Nune’e mós, Prezidente Rotativa ASEAN no Primeiru-Ministru Repúblika Povu Laos, Sonexay Siphandone, agradese tebes hodi lidera simeira Austrália-ASEAN ba dala-50 ne’e sei fortifika liután kooperasaun nasaun membru hodi kontinua fortalese relasaun di’ak hanesan parseiru, amigu no nasaun viziñu sira iha rejiaun.

Nia dehan, Laos orgullu sai parseiru forte no kleur ho Austrália iha  relasaun ne’ebé rai rua harii hosi prinsípiu respeita malu, komprende ba malu no serbisu ne’ebé sólidu.

Laos no Austrália sei kontinua serbisu hamutuk hodi haforsa kooperasaun bilaterál ne’ebé estabelese ona hodi fó susesu ba kooperasaun bilaterál tuir pilar haat ne’ebé Austrália deklara ona.

Nu’udar uma-na’in ba ASEAN, Laos agradese hodi bolu atensaun ba país hotu serbisu hamutuk foka área prioridade hirak ne’ebé tama iha ajenda asosiasaun nian.

Primeiru-Ministru Repúblika Povu Loas, Sonexay Siphandone, reforsa estratejia ekonomia país ASEAN-Austrália sei kontinua to’o tinan 2040 importante tebes ba país no povu ASEAN tomak.

Notísia relevante:PM Xanana no omólogu Anthony Albanese reafirma kooperasaun bilaterál

Jornalista: Hortencio Sanchez

Editór    : Florencio Miranda Ximenes

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!