iklan

INTERNASIONÁL, AILEU, POLÍTIKA

Governu sei lansa atividade soru tais iha Aileu

Governu sei lansa atividade soru tais iha Aileu

Inan-feton soru na’in ida aprezenta hela iha expozisaun oinsá soru Tais, sesta (25/08/). Imajen TATOLI/António Daciparu.

DILI, 17 Marsu 2025 (TATOLI)–Xefe Gabinete Sekretáriu Estadu Arte no Kultura (SEAK), Francisco Tae Mau informa, tersa (18 Marsu 2025) aban, Governu liuhusi SEAK sei halo lansamentu ba atividade soru tais iha munisípiu Aileu.

Notísia Relevante: Tais sai patrimónia mundiál, SEAK fó prioridade apoia grupu soru tais

“Istória Aileu nian dezde uluk to’o agora laiha istória ida atu soru tais iha Aileu, maibé ho servisu lubuk ida ita hala’o durante fulan tolu-resin ikus, ita hetan solusaun atu realiza soru tais iha Aileu. Sekretáriu Estadu rasik mak sei ba lansa atividade ne’e,” Francisco hateten ba Agência TATOLI iha edifisiu Ministériu Juventude Desportu Arte no Kultura (MJDAK) Lecidere, segunda ne’e.

Kultura no istorikamente ne’e, Francisco dehan, hahú husi bei-ala sira bandu inan feton sira iha Aileu atu labele soru tais husi jerasaun ba jerasaun.

“Tuir dadus ne’ebé mak ami hetan katak atividade ne’ebé atu lansa ne’e la’ós ema orijinál Aileu mak soru tais ne’e, maibé feto foun Aileu sira signifika feto sira husi munisípiu seluk ne’ebé kaben ho mane Aileu-oan sira-ne’e mak forma grupu hodi soru tais iha Aileu, maibé ba Aileu orijinál sira-ne’e bandu labele soru tais ne’e hahú husi bei-ala sira-nia temou,” nia dehan.

Feira produtu soru tais iha ambitu selebrasaun loron konsulta popular, iha Estadiu Munisipál Dili, kuarta (28/08). Imajen Tatoli/Francisco Sony

Maibé, tuir nia, SEAK nia papel atu promove nafatin identidade no klutura Timor nian liuliu atu promove nafatin tais iha teritoriu nasionál ho nia orijinalidade.

“Tais atu soru iha Aileu ne’e nia motif bainhira lansamentu mak foin fó sai nune’e bele sai ona hanesan identiku tais Aileu nian, ida-ne’e Patrimóniu Kulturál mak sei esplika kle’an kona-ba ne’e,” nia tenik.

Antes ne’e, Tuir peskiza ne’ebé hala’o husi PT. Archa Indonesia iha tinan 2017 deskobre katak munisípiu Aileu laprodús tais ou laiha soru-na’in, mezmu kada munisípiu iha nia tais ho karáter ne’ebé diferensa husi ida ba ida no iha soru-na’in ne’ebé barak.

Diretora P.T. Archa Indonesia, Anjar Budiyani, hateten tuir rezulatdu ekipa peskiza bainhira halo estudu iha Aileu no buka sentru sira-ne’ebé halo direta tais to’o tama área rurál laiha soru-na’in, maibé reprezentasaun tais iha fatin ne’e rasik Archa lahalo estudu kulturál ida.

“Sentru tais iha Aileu laiha, informasaun ne’ebé ami hetan husi populasaun ne’ebá katak lulik ba sosiedade atu soru tais, to’o ami halo kapasitasaun iha ne’e (Dili), iha partisipante husi Aileu maibé sira laiha abilidade atu soru tais tanba iha sira-nia fatin la soru tais. Ami halo konfrimasaun katak karik ida-ne’e nia mesak ou kuaze ema hotu, ami fila bá (Aileu) maibé iha ne’eba laiha duni sentru tais hanesan iha munisípiu seluk,” Anjar Budiyani relata iha Novo Turizmo, antes ne’e.

Diretór Jerál Indústria no Kooperativa, Ministériu Komérsiu, Indústria no Ambiente (MKIA), António da Costa, hateten versaun ne’ebé Archa hato’o halai liubá tais kontemporáneu ne’ebé liga ba negósiu maibé diferensa ho peskiza ne’ebé halo husi Sekretária Estadu Arte no Kultura sobre kultura tais uma kain nian iha.

“Tanba haree ba grupu ne’ebé la prodús tais, nune’e nia diferensa ne’e iha ne’e,” nia dehan.

Diretór Nasionál Patrimóniu Kulturál, Manuel Ximenes Smith, hatutan arte no kultura halo peskiza tinan barak ona no ko’alia istória husi bei-ala sira, husi parte Mambae ne’ebé liga husi Ermera, Aileu, Maubise, Ainaru sorin balun no Same sorin la prodús tais.

“Husi bei-ala sira, tais metan husi Marobo ukun husi Marobo mai Atsabe, Ermera mai Aileu, ne’ebé ema Aileu rasik, Maubisse, ita la soru tais. Peskiza ida-ne’e, husi avó ba avó ema la soru tais, ita só hetan ukun husi tais metan ne’e mak husi Marobo-Bobonaru,” nia dehan.

Notísia Relevante: PM lansa rekuñesimentu “tais” sai patrimóniu kulturál mundiál

Jornalista : Hortencio Sanchez

Editór        : Cancio Ximenes

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!