DILI, 21 abríl 2021 (TATOLI)–Uluk estuda iha enfermajen, karreira agora edukadora. Ne’e mak realidade ida ne’ebé mak Felismena Maria iha nia moris.
Felismena ho naran estimada Elis ne’e ramata nia estudu enfermajen iha Universidade Patria Husada Blitar, Java Leste, iha tinan 2013 no fila hikas mai Timor-Leste. Depois iha 2016, hetan oportunidade hodi sai nu’udar edukadora ida ka dosente ida iha Instituto Ciência de Saúde (ICS), Dili, to’o ohin loron.
“Buat ne’ebé mak ita hakarak, ita sei bele. Laiha buat ida ne’ebé mak imposível,” Elis hosi Rejiaun Autonóma Oecusse-Ambeno, postu administrativu Pante Makasar, suku Naimeko, aldeia Boemesek ba Agência TATOLI iha Bidau Santa Ana, foin lalais ne’e.
Fuan domin husi Lucas Baluc Liu Abi (agrikultór) ho Maria Martins Tilman nu’udar juíza (matebian) hateten, profisaun agora hanesan edukadora ka dosente ida, to’o iha faze ida ne’e la fasil maibé hasoru dezafiu eh sasidik oioin. Nune’e mós tristeza.
Triste tan lakon inan-doben, iha 2017. Lakon domin inan nian. Husik hela nia inklui nia maun-alin hamutuk ho nia aman, ne’ebé nia serbisu lorloron halo to’os de’it (agrikultór).
Sasidik tan la iha ona inan ne’ebé tau-matan sira-nia moris lorloron. Sasidik tan ekonomia família ne’ebé depende de’it ona ba aman ne’ebé nu’udar agrikultór hodi sustenta moris. “Ida ne’e mak todan”.
Jerasaun uma lisan Abi-Asu ne’e akresenta, ho sasidik no tristeza ne’ebé mak nia hasoru hamutuk ho nia maun-alin no aman, enkoraja nia hodi esforsu aan. Nune’e mós motiva alin sira atu atinji idaidak nia mehi.”Prinsípiu mak buat ne’ebé ita hakarak ne’e tenki luta ida ne’e,” Oé-cusse-oan ne’ebé moris iha loron 06 dezembru 1990 ne’e haktuir.
Nune’e mós, tuir Oé-cusse-oan ho zodiáku Sagitarius ne’e katak “Ita iha talentu ruma ne’ebé mak ita iha no hakarak tebes atu atinje maibé família la fó, entaun tenke esplika didi’ak ba família nune’e sira bele komprende talentu ne’ebé mak ita iha atu sira bele fó-lisensa”.
Bin-boot husi maun-alin na’in lima ne’e dehan, valór moris ne’ebé nia tenta kuda ba nia alin sira nune’e: “Sai hosi família ida ne’ebé simples, respeitu malu no hadomi malu ne’e importante”.
Husi enfermajen ba edukasaun, abilitasaun literária, Felismena Maria nian mak ensinu primáriu (1996-2002), Pré-sekundária (2002-2005) no Ensinu Sekundáriu (2005-2008), iha Oé-cusse. No, iha 2009 to’o 2013 kontinua nia ensinu superiór iha Indonézia. Ikusmai, nia hetan profisaun ida hanesan dosente.
Ho susesu ne’ebé nia iha, nia fó-mensajen katak inan-aman nia liafuan ne’e importante liu ba ita no buat sira ne’ebé mak sira ko’alia halo tuir tanba inan-aman nia liafuan di’ak ba ita oan sira. “Buat sira ne’ebé ko’alia sai hosi sira-nia ibun di’ak ba ita-nia moris ba aban bairua nian”.
Jornalista: Natalino Costa
Editora: Julia Chatarina
