iklan

OEKUSI

PM Xanana propoin ba ZEEDOA implementa polítika TIA

PM Xanana propoin ba ZEEDOA implementa polítika TIA

Loron daruak: Primeiru-Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão, hala’o enkontru ofisiál ho funsionáriu sira iha Otél Ambeno, Rejiaun Administrativa Espesiál Oekusi Ambeno RAEOA . Foto Tatoli/Abílio Elo Nini

OEKUSI, 18 Fevereiru 2025 (TATOLI) –Primeiru-Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão, propoin ba ekipa Komisaun Ezekutiva  Zona Ekonómia Espesiál Dezenvolvimentu Oekusi Ambeno (ZEEDOA) atu implementa polítika Timor-Leste, Indonézia no Austrália (TIA), hodi transforma produtu lokál, nune’e bele prepara ba hala’o esportasaun iha futuru.

Xefe Governu, hato’o nia rekomendasaun ne’e bainhira hala’o enkontru ho funsionáriu sira no ekipa ZEEDOA iha otél Ambeno, tersa ne’e.

Notísia relevante:PM Xanana husu Autoridade RAEOA-ZEEDOA promove koordenasaun serbisu iha administrasaun públika

Imajen/Abilio Elo Nini

“Uluk kedas hanoin buat sira-ne’e hotu mak Koordenadór ZEEDOA hala’o polítika ida naran TIA (Timor-Leste, Indonézia no Austrália), tanba saida mak presiza polítika ne’e, tanba atu estuda produtu balun karik iha ne’e prodús, iha rai viziñu sira mós prodús ka balun la produs karik, hodi ita halo kooperasaun ida tanba ita mós iha produtu barak atu transforma nune’e bele Esporta,” dehan PM Xanana .

Xefe Governu esplika polítika TIA ne’e bele ajuda Oekusi, tanba seidauk iha esportasaun produtu ba rai liur, entaun tenke la’o oituan estuda iha fatin barak, liuliu mak produtu orgániku tanba produtu balun prodús barak, maibé laiha kualidade.

Iha tinan kotuk,  hasoru malu ho Eis-Prezidente Repúblika Megawati Setiawati Soekarnoputri iha Bali, hodi deskuti asuntu kooperasaun kona-ba importasaun no esportasaun produtu lokál sira.

“Nia (Megawati Setiawati Soekarnoputri) dehan mai ha’u, NTT ho Timor-Leste rai hanesan no viziñu, presiza estuda to’ok, oinsá ita produs hamutuk,  depois ita mak halo importasaun no esportasaun, maibé ida-ne’e fó hanoin mai ita ba TIA ne’e atu ajuda Oekusi, tanba ita iha esportasaun seidauk iha, ita bele esporta saida de’it maibé la’os ita sosa mai mak esporta fali, maibé ita-nia produtu rasik iha rai laran,” esplika Primeiru-Ministru

Notísia relevante:ZEEDOA kuda bambuu rihun 4 hodi prepara ba futuru estabelesimentu fábrika

Atu implementa, Xanana dehan tenke iha estrutura ida hodi koordena, ajuda no koopera ba malu, balun haree asuntu seluk no presiza Atoni-oan sira mak ka’er rasik tanba Koordenadór ZEEDOA lakle’ur sai ona, entaun Oekusi-oan mak tenke ka’er rasik.

“Ida-ne’e atu book imi, tau iha imi-nia ulun, atu hanoin ko’alia ba malu, la’ós matenek ona idak-idak la’o nian, la’e tenke ko’alia ba malu deskuti neineik hodi prepara didi’ak rekursu umanu ba servisu sira hotu, tanba kuandu imi sai ona Governu lokál imi sei hamri’ik mesak ona,” nia apela.

Tanba rezultadu husi ukun rasik iha nia sentidu profundu kle’an ne’e mak to’o iha ne’ebá, tan ne’e tau iha ulun atu evita hili malu, la’os ema ida asume kargu hatama nian-ema, no hasai ema-nia ne’ebé iha kapasidade, buat sira-ne’e, rai la ba oin povu mak sei terus.

“Haree ba kualidade, kapasidade, intelektuál, téknika, morál, nune’e rai Oekusi bele sai exemplu, tanba ita atu tama ASEAN, dalaruma ita haree ema nia rain dehan hanesan de’it, maibé rezultadu ba ita seidauk bele prodús, sei ita fiar ida-ne’e ita la manán funu, ne’ebé imi hanoin to’ok ba komesa daudaun depois aprezenta mai ha’u,” nia hateten.

Notísia relevante:ZEEDOA prioriza ba transformasaun Oé-Cusse sai destinu prinsipál ba turizmu

Governu liuhusi Konsellu-Ministru atribui mandatu no kompeténsia ba ekipa ZEEDOA ho baze rezolusaun Governu númeru 07/2024, ho nia objetivu tolu mak dahuluk prepara relatóriu Estadu Rejiaun, aprezenta ona iha Konsellu Ministru no públikada, daruak prepara planu estratéjiku dezenvolvimentu fazeadamente ba Zona Ekonómia Dezenvolvimentu no aprezenta ona.

Objetivu datoluk, mak atu elabora no prodús pakote enkuadramentu legál hothotu, ne’ebé define autoridade zona ekonómia espesiál nian no Dekretu-Lei kona-ba oinsa mak implementa modelu Zona Ekonómia Espesiál Timor-Leste nian iha Oé-Cusse.

Entretantu, João Mendes Gonçalves, hetan nomeasaun husi IX Governu Konstitusionál lideradu Primeiru-Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão, no simu pose nu’udar koordenadór ZEEDOA iha loron 31 Janeiru 2024, no dezigna Régio da Cruz Salu no Herculano de Sousa hanesan Vise-Koordenador ho totál funsionáriu hamutuk 44 mak daudaun ne’e hala’o hela servisu Estadu nian iha Oekusi.

Notísia relevante:ZEEDOA konklui Relatóriu Estadu Rejiaun no kontinua prepara PED

Jornalista: Abílio Elo Nini                     

Editor: Florencio Miranda Ximenes

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!