iklan

HEADLINE, LEI, POLÍTIKA

Governu hato’o intensaun altera Lei Organizasaun Judisiária ba PN

Governu hato’o intensaun altera Lei Organizasaun Judisiária ba PN

Ministru Justisa, Sergio Hornai.Imajen Tatoli/António Daciparu

DILI, 16 Abríl 2025 (TATOLI)Parlamentu Nasionál (PN) liuhusi reuniaun plenária estaordinária, kuarta ne’e, halo diskusaun ho karatér urjénsia iha faze jeneralidade, espesialidade no finál globál ba proposta-lei númeru 16/VI(2a)-alterasaun daruak lei númeru 25/2021, 2 Dezembru, Lei Organizasaun Judisiária.

“Governu mai dala-ida tan, atu reafirma nia pozisaun katak, dizposisaun halo alterasaun ba iha lei sira estruturante ne’ebé aplikável hela importante tebes, atu nune’e bele fó reforsa ba Lei Organizasaun Judisiaria ne’ebé ita atu haree daudaun, liuliu ba iha mandatu Prezidente Tribunál Rekursu ninian,” Ministru Justisa, Sérgio Hornai, hato’o iha sala plenária PN.

Governante ne’e dehan, Prezidente Tribunál Rekursu (PTR) ninia mandatu sei ramata iha tempu badak (fulan ne’e), nune’e alterasaun ne’e atu fó kompeténsia ba Prezidente Repúblika  (PR) atubele nomea PTR foun.

“Tribunál Rekursu maka nu’udár órgaun ida-ne’ebé atu reprezenta órgaun soberania Estadu ninian iha ita-nia filleira atu hametin Konstituisaun Repúblika Demokrátika Timor-Leste ida-ne’e,” nia akresenta.

Ministru dehan, Governu entende ho didi’ak kona-ba espíritu lei 12/2022, ne’ebé fó fatin katak haree ba prazu sira nune’e haree mós ba rekrutamentu nomós estabelesimentu ba Tribunál Supremu inklui Tribunál Superiór ba iha Administrativu Fiskál no Konta ninian.

“Haree katak loos duni, iha duni razaun atubele Governu mai dala-ida tan iha uma magna ida-ne’e atu reforsa hanoin sira oinsá maka atu halo alterasaun lei sira ne’ebé artigu balun atubele fó kontinuidade ba lei 12/2022 ninian,” nia tenik.

Notísia relevente : Sergio Hornai klarifika razaun Governu halo alterasaun ba Lei Organizasaun Judisiária

Tuir governante ne’e, Governu hakarak entende katak proposta ida-ne’e sai nu’udar solusaun ida atubele fó biban ba iha nomeasaun ba PR hodi nomea PTR ka Tribunál Supremu, bainhira Tribunál Supremu ka Tribunál Superiór Fiskál Konta ninian seidauk estabelese.

Governu pretende katak loos duni Parlamentu nu’udar órgaun lejislativa ne’ebé hakarak halo serbisu hamutuk ho órgaun lejislativu ne’e bele halo alterasaun ka halo ajustamentu ba lei estruturante.

“Relativamente ba iha artigu sira ne’ebé pundera ba situasaun nomeasaun ninian,” nia katak.

Ho ida-ne’e duni, Governu konkorda no aseita integralmente proposta ida-ne’ebé hato’o daudaun mai iha Parlamentu atubele hetan apresiasaun no halo diskusaun ida-ne’ebé nakloke atubele halo alterasaun ba artigu balun iha proposta ida-ne’e.

“Governu hatene katak funsionamentu normál ba iha instituisaun ida-ne’e ninian tenke la’o atu nune’e bele halo atendimentu ba nesesidade instituisaun Estadu ninian ba iha interrese lejítimu órgaun soberania, orgaun judisiál,” nia tenik.

Notísia relevente : Alterasaun Lei Organizasaun Judisiária fó dalan ba PR nomea PTR

Nune’e mós ba letíjiu sira ne’ebé maka mosu órgaun soberania ida-ne’e nian atu halo dirije no administra nomós atu halo administrasaun balun ne’ebé iha relasionamentu ba iha órgaun Tribunál ida-ne’e nian.

“Lei ida-ne’e, mai atu hatuur filafali kompromisu ne’ebé halo ona tuir ita-nia lei baze sira liu iha artigu sira ne’ebé define daudaun iha ita-nia Konstituisaun, hahú kedas atubele halo artikulasaun ba iha artigu 86 aliña j,” Ministru Justisa dehan

Nia deskreve, ko’alia kona-ba soberania PR halo nomeasaun iha órgaun soberania seluk Konstitusionál Estadu ninian. Nune’e mós atu halo artikulasaun ba artigu 126 Konstituisaun ne’ebé iha relasionamentu Prezidente Tribunál Supremu nomós Prezidente Superiór Kámara konta.

“Ami konsiente katak lei ida-ne’e mai atu halo reforsa liután artigu balun ne’ebé sita daudaun, liuliu ba artigu 164 Konstituisaun ninian ne’ebé ko’alia kona-ba estabelesimentu Tribunál Supremu nomós Tribunál Kámara Konta ninia funsionamentu,” nia subliña

Nune’e, Ministru iha esperansa  proposta ida-ne’e, bele kontribui tanba haree ba nia ezersísiu governativa, hahú kedas hosi Governu anteriór ne’ebé estabelese lei númeru 12/2022 labele konklui desizaun polítika balun iha Governu hodi bele estabelese no rekrutamentu halo selesaun ba iha juís ba Tribunál Supremu nomós Tribunál Rekursu ninian, nune’e hakarak halo armonizasaun.

“Ida-ne’e maka sai hanesan argumenta fundamentál atubele lori Governu mai Parlamentu ida-ne’e, Konstituisaun mós hateten Governu iha obrigasaun atu halo definisaun ho loloos hodi nune’e haree ba Konstituisaun nomós ba lei sira atu nune’e ba oin bele halo alargamentu ba mapa judisiál, hodi nune’e bele estabelese Tribunál Supremu nomós Tribunál Kámara Konta ne’ebé bele aprezenta ita-nia órgaun soberania no órgaun judisiál ninian,” Ministru Justisa reforsa.

Jornalista     : Nelson de Sousa
Editora          : Julia Chatarina

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!