DILI, 18 agostu 2021 (TATOLI)-–Taxa ezekusaun reál fundu Covid-19 to’o iha loron 17 agostu 2021 (fulan daruak iha trimestre datoluk) atinje ona millaun $100,1 ka reprezenta 35%, hosi totál orsamentu retifikativu alokadu millaun $287,6.
Enkuantu, taxa ezekusaun atuál ne’ebé inklui kompromisu no obrigasaun, to’o fulan-agostu nia klaran atinje ona 53%.
Taxa ezekusaun tuir klasifikasaun ekonómiku, a’as liu mak iha kategoria transferénsia públika, ne’ebé ezekuta ona millaun $31,2 ka 38% hosi orsamentu alokadu millaun $81,2, tuir kedan ho bens no servisu ne’ebé ezekuta ona millaun $67,4 ka 35% hosi orsamentu alokadu millaun $194,5.
Enkuantu, kapitál menór ezekuta ona $675.000 ka 18% hosi orsamentu alokadu millaun $3,7 no kapitál dezenvolvimentu foin mak ezekuta de’it $782.600 ka 10% hosi orsamentu alokadu millaun $8,1.
Nune’e, progresu ezekusaun reál tuir medida sosiu-ekonómiku kompostu hosi moratóriu kréditu ezekuta ona 100% hosi orsamentu alokadu millaun $2, pagamentu ba programa Cesta Bázika ezekuta ona millaun $60,7 ka 89% hosi orsamentu alokadu millaun $68,1.
Apoiu ba empregu ezekuta ona millaun $22,6 ka 50% hosi orsamentu alokadu millaun $45,3, apoiu propina ba estudante ensinu superiór ezekuta ona millaun $5,6 ka 40% hosi orsamentu alokadu millaun $14, mitigasaun no prevensaun COVID-19 inklui finansiamentu operasaun Sentru Integradu Jestaun Krize (CIGC, sigla portugés), ezekuta ona millaun $9,1 ka 11% hosi orsamentu alokadu millaun $82,3.
Relasiona ho subsídiu internet ba estudante ensinu superiór, daudaun ne’e Ministériu Finansa (MF) iha hela proseseu kria Commitment Payment Voucher (CPV) no Purchase Requisition hodi realiza pagamentu ba Operadór Telekomunikasaun (Timor Telecom, Telemor no Telkomcel) iha tempu badak nia laran.
Kona-ba finansiamentu suplementu remuneratóriu ba traballadór liña frente, Governu submete filafali ona redasaun finál Proposta Dekretu Lei ba Prezidente Repúblika atu tetu.
Iha sorin seluk, Governu liuhosi Gabinete Primeiru-Ministru mós submete ona relatóriu ezekusaun fundu COVID-19 trimestre daruak ba Parlamentu Nasionál iha fulan-jullu 2021, ne’ebé kobre períodu abríl to’o juñu 2021.
Iha maiu 2021, Prezidente Repúblika promulga Lei Orsamentu Jerál Estadu (OJE) Retifikativu, hafoin hetan aprovasaun finál globál iha Parlamentu Nasionál, nune’e, ho promulgasaun bele lori mudansa iha dotasaun orsamentál lubun ida inklui dotasaun fundu COVID-19, ne’ebé ho montante inísiu millaun $31 hetan ona aumentu ho montante millaun $256,6 ho ninia totál orsamentu finál hamutuk millaun $287,6.
Mudansa iha dotasaun Fundu Espesiál COVID-19 ne’e, fó biban ba Governu hodi finansia medida sosio-ekonómiku neen hanesan apoiu ba empregu, moratóriu kréditu, izensaun pagamentu propina no subsídiu internet ba estudante ensinu superiór, sosa produtu alimentár hosi produtór lokál, apoiu ba traballadór liña frente, medida mitigasaun no prevensaun COVID-19 inklui finansiamentu operasaun CIGC.
Jornalista : Antónia Gusmão
Editora : Julia Chatarina