OEKUSI, 19 Marsu 2025 (TATOLI) –Intitutu Nasionál Formasaun Dosente no Profissionál Edukasaun (INFORDEPE), fó formasaun lideransa datoluk ba dirijente eskola na’in-113, husi Diretór Adjuntu no Koordenadór Eskola Bázika Filiál (EBF) sira iha Ensinu Báziku Rejiaun Administrativa Espesiál Oekusi Ambeno (RAEOA).
Formasaun referida hala’o durante loron tolu ho tema “lideransa institusionál” la’ós kona-ba hadi’a manorin sira maibé ne’e kona-ba kria kondisaun sira-ne’ebé atu manorin sira bele hadi’a sira-nia aan.
Notísia relevante: INFORDEPE reforsa Programa ALMA iha Oé-Cusse liuhusi formasaun

Iha abertura, Diretór Rejionál ba Edukasaun, Juventude, Desportu, Arte no Kultura RAEOA, Vincencio Cono, relata partisipante na’in-113 ne’e mai husi Ensinu Báziku sia (9) ho alvu ba Direitór eskola no adjuntu no Koordenadór Eskola Bázika Filiál (EBF) sira.
Nia dehan, formasaun ne’e dezafia dirijente eskola sira atu bele aproveita didi’ak oportunidade formasaun durante loron tolu hodi bele aumenta koñesimentu kona-ba lideransa, bele sai lider ne’ebé di’ak atu lidera eskola ho susesu, nune’e garante kualidade ensinu aprendizajen.
“Ha’u dezafia ita-bo’ot sira ho fraze tolu, pensar bem, fazer bem e falar bem, ha’u hanoin buat sira ne’ebé hala’o eskola, mak presiza analiza kle’an kona-ba lei sira liga ba setór edukasaun tanba imi nu’udar líder eskola tenke aprende ho didi’ak,” Vincencio Cono, dehan iha otél Ambeno, tersa ne’e.
Ho formasaun ba dala tolu ne’e, manorin sira iha eskola presiza hatudu progresu iha atendimentu públiku liuhusi komunikasaun hanesan lideransa eskola nian.
“Ita labele sai líder di’ak de’it maibé la halo di’ak iha eskola, sai lider tenke ko’alia di’ak, iha komunikasaun ne’ebé efetivu no atrativu, tanba líder hanesan lalenok ida labele ta’uk ba presaun polítika maibé tenke ta’uk ba presaun profesionál no ta’uk ba imi nia servisu katak tenke hanorin di’ak ba alunu sira,” nia fó hanoin.
Notísia relevante:Ministériu Edukasaun lansa programa ALMA iha Oé-Cusse
Iha fatin hanesan, Prezidente INFORDEPE, Domingos Martins, esplika formasaun lideransa ne’e importante tebes ba lideransa eskola sira atu iha koñesimentu oinsa bele sai líder ne’ebé di’ak, oinsa sai lider ezemplár ba instituisaun eskola ida.
“Ha’u inisiu ho liafuan lideransa instruir, signifika imi mak fó instrusaun ba imi nia profesór sira iha eskola ne’ebé mak imi hanorin ba. Ha’u hanoin fraze sira ne’e atu hafanu ita katak sai líder ne’e hanesan responsabilidade bo’ot ida atu hato’o ita nia matenek tomak hodi dezenvolve eskola sira,” nia afirma.
Prezidente INFORDEPE akresenta liutan katak, lider tenke fó inspirasaun, motivasaun no sai ezemplu di’ak ba manorin sira no alunu sira iha eskola hodi promove ambiénte ne’ebé séguru, saudavél no suportivu iha ambiénte eskola.
“Atu bele hadi’a no promove ambiénte aprendizajén ho seguru, saudavél no suportivu, tenke promove ambiénte eskola, ne’ebé inkluzivu, tanba ita bo’ot sira mak hanesan lideransa ne’ebé mak implementaór husi baze, entaun oinsa mak bele asegura implementasaun kurikulu ho loloos,” nia apela.
Formasaun durante loron tolu, hahú tersa 17 marsu to’o kinta 20 Marsu 2025 ne’e, mai husi Ministériu Edukasaun no Apoiu Lideransa Mentoria no Aprendizajen (ALMA) husi nasionál.
Notísia relevante:INFORDEPE hasa’e koñesimentu manorin sira kona-ba literasia no numerasia
Garante kualidade apredizajen, Edukasaun Oekusi kontinua implementa programa EMuLi
Jornalista: Abílio Elo Nini
Editór: Florencio Miranda Ximenes