DILI, 08 Abríl 2025 (TATOLI) – Centro Nacional Chega! Institutu Públiku (CNC I.P) (CNC) no grupu traballu ba Prosesu Rekonsiliasaun Timoroan (PRT) aprezenta, iha reuniaun, preparativu ba dokumentu kona-ba rekonsiliasaun nian.
Iha enkontru ne’ebé partisipa mós husi Primeiru-Ministru, Xanana Gusmão, CNC no grupu traballu aprezenta dokumentu rua kona-ba nota konseitu kona-ba rekonsiliasaun entre timoroan, ne’ebé aprezenta vizaun jerál kona-ba rekonsiliasaun nian no dokumentu seluk sobre termu referénsia ba prosesu rekonsiliasaun.
“Ida-ne’e ko’alia kona-ba pasu tékniku ne’ebé tenke foti iha prosesu ida-ne’e atu fó fatin ba ema timoroan sira bele fó dame ba malu”, Portavós Grupu Traballu ba Prosesu Rekonsiliasaun Timoroan, Joaquim Russo Fonseca, hateten iha Balide, ohin.
Nia esplika katak dokumentu sobre prosesu rekonsiliasaun iha faze preparativu, maibé kona-ba rekonsiliasaun nia prosesu antes ne’e hahú tiha ona husi Komisaun Simu Malu, Lia loos no Rekonsiliasaun (CAVR, sigla portugés) no liuhusi prosesu rekonsiliasaun komunitária ne’ebé inisiativa balun maihusi komunidade rasik ne’ebé fasilita husi Organizasaun Naun-Governamentál sira.
Joaquim Fonseca dehan prosesu ida-ne’e atu operasionaliza ne’e sei lori fulan rua ka tolu, tanba tenke define didi’ak termu referénsia, estabelese prosedimentu profisionál manuál sira, depoiz identifika ema ne’ebé atu envolve iha prosesu ne’e hodi bele fasilita diálogu iha komunidade nia leet hodi hetan rekonsiliasaun.
Nia haktuir katak ho Primeiru-Ministru nia prezensa iha enkontru ne’e fó apresisaun ba dokumentu sira ne’ebé ekipa traballu prepara.
“Primeiru-Ministru mós fó nia hanoin balun liga ba dokumentu ne’ebé grupu traballu prepara hodi kompleta buat balun ne’ebé seidauk inklui iha dokumentu ne’e. Primeiru-Ministru mós kompromete nia apoiu pesoál, nomós apoiu husi Governu nian ba prosesu rekonsiliasaun ne’e rasik”, dehan.
Dokumentu ne’ebé aprezenta ne’e bainhira kompleta ona mak CNC no grupu traballu fó sai ba públiku no konvida sira partisipa hodi fó kontribuisaun no informasaun ne’ebé grupu traballu presiza.
Grupu traballu ne’e maihusi organizasaun rezisténsia sira ne’ebé hamutuk halo rekonsiliasaun ida-ne’e, tanba tinan 25 ona depoizde konflitu la halo prosesu.
Nia dehan ko’alia kona-ba konflitu ida ne’ebé mosu iha tinan 25 liubá kotuk, ne’e mai husi entre timoroan sira ne’ebé hakarak ukun-aan no sira ne’ebé hakarak bá Indonézia, tanba iha diferensa ideolojia no seluk tan.
“Buat sira ne’e agora dalaruma ita buka ema atu ko’alia ida-ne’e mós laiha ona, maibé kanek ne’e sei iha família sira tantu husi família vítima nomós balun ne’ebé inosente no akuzadu. Entaun, prosesu ne’e hanesan ita bá ke’e istória nian, maibé importante ba ita-nia rai nia futuru ida di’ak”, Joaquim salienta.
Notísia relevante: CNC, I.P no Grupu Traballu ba Prosesu Rekonsiliasaun Timoroan diskute dokumentu rua
Jornalista: Arminda Fonseca
Editora: Maria Auxiliadora
