DILI, (TATOLI)-Fundu Mina-Rai Timor-Leste nian iha trimestre ikus ne’ebé termina iha 30 setembru 2018 hamutuk biliaun $17,16 kompara ho trimestre antes mak biliaun $16,93.
Vise Governadór Banku Sentrál Timor-Leste (BSTL), Venancio Alves Maria, hatete osan ne’ebé tama durante trimestre ne’e (jullu-setembru) mak millaun $79,42.
Reseita ne’e mai husi kontribuisaun kontribuinte sira ba fundu mak millaun $64,27 no pagamentu realeza (royalty) ne’ebé simu husi Autoridade Nasionál Petróleu (ANP) millaun $9,21 no annual pipe line fee millaun $5,94.
“Osan sira ne’ebé maka sai durante trimestre ida ne’e millaun $144,15 kompostu husi millaun $140 transfere ba Orsamentu Estadu no millaun $4,15 ba kustu jestaun”, Venancio afirma iha konferénsia imprensa iha BSTL, ohin.
Hatutan retornu iha pesentajen nian iha períodu ne’e mak 1,73% kompara ho rendimentu referénsia mak 1,73%.
Investment Officer BSTL, Agostinho Maia, hatete trimestre ida ne’e hetan retornu pozitivu iha investimentu ne’ebé kauza husi indikadór ekonomia globál ne’ebé maka estavel liuliu iha Estadu Unidu Amérika hatudu sira-nia indikadór ekonomia forte tebes tanba taxa dezempregu ki’ik no polítika fiskál husi Governu nian ne’ebé hatún taxa ba kompañia sira no ne’e fó kontribuisaun di’ak tebes ba dezempeñu empreza sira ne’ebé rezulta folin asaun sa’e.
“Iha Uniaun Europeia nia indikadór ekonómiku pozitivu maski ladún forte, iha Ázia mós hanesan, indikadór ekonómiku iha nasaun hanesan Japaun, Korea mós pozitivu, maski nune’e bá oin iha fulan tolu ikus ne’e ita iha espetativa iha merkadu ne’ebé aas ne’ebé kauza husi eventu sira hanesan diputa komérsiu entre nasaun boot sira hanesan Estadu Unidu Amérika ho Xina ne’ebé la’o hela, sira tau tarrefa ba sasán importasaun no esportasaun sira”.
Aleinde ne’e iha merkadu emerjente sira tanba Banku Sentrál Estadu Unidu Amérika hasa’e taxa juru dala-tolu iha tinan ida ne’e no iha projesaun sei hasa’e ba beibeik, nune’e fó impaktu ba valór moeda dólar amerikanu ne’ebé maka sei sa’e maka’as no sei fó impaktu negativu ba merkadu emerjente sira ne’ebé ka’er dívida boot iha moeda dólar amerikanu nian.
Jornalista : Maria Auxiliadora
Editór : Manuel Pinto