DILI, (TATOLI) – Diretór Jerál Autoridade Aduaneira (AA), José António Fátima Abílio, hatete lansamentu mini CREP (Custom Revenue Entry Processing) via ASYCUDA World iha aeroportu Nicolau Lobato Dili ne’e atu habadak burokrasia liuliu ba atendimentu karga nian.
Karga sira ne’e mai husi aviaun ne’ebé iha aeroportu, tanba durante ne’e ema sira mai prosesa dokumentu tenke mai iha edifísiu sentrál, nune’e ho lansamentu CREP sira la mai ona iha sentrál AA nian, maibé iha de’it aeroportu bele fó atendimentu direta para redús burokrasia.
Iha parte seluk redús kustu operasionál ne’ebé la nesesáriu (halo ema la’o bá-mai) no redús tempu ba prosesu dezalfandegamentu merkadoria mai karga nian.
“Mini CREP ne’e prosesu ida ne’ebé hala’o iha diresaun nasionál konformidade, maibé bainhira hala’o prosesu ne’e sira uza sistema Asycuda ne’e halo verifikasaun ba dokumentu. Sistema ne’e maka broker, shipping agency sira haruka bill of lading, packing list, inklui dokumentu ko-suporta sira seluk hanesan lisensa SERVE, komérsiu, saúde ka transporte ne’ebé maka ami upload hotu iha sistema ne’e para fasilita verifikasaun dokumentu sira ne’e”, José Abílio dehan iha edifísiu tuan MF, área Palásiu Governu, ohin.
Aléinde lansa mini CREP iha aeroportu Dili tanba durante ne’e laiha, AA mós estabelese ona iha fronteira Batugadé no Salele, tanba sira halo prosesu verifikasaun dokumentu iha ne’ebá.
José Abílio salienta ho mini CREP ne’e bele redús kustu operasionál, se lae atu foti de’it sasán ho valór $500 tenke mai edifísiu sentrál no bá fali tan depois kustu taksi bá-mai ne’e liu fali taxa ne’ebé tuir loloos selu iha aeroportu.
Aléinde mini CREP ne’ebé estabelese ona, José Abílio hatete konfigurasaun ba sistema ASYCUDA ho baze ba lei ne’e kuaze konfigura no iha buat ki’ik hanesan fees ne’ebé maka seidauk, maibé iha faze ida ne’e neineik AA sei konfigura hotu para asegura prosesu pagamentu bainhira nia imprime sai Dokumentu Aduaneira Únika (DAU) ne’e nia hatene ona taxa hira maka atu selu depois tipu taxa ne’ebé aplika atu selu ne’e mosu hotu iha dokumentu ne’e.
“Ne’ebé prosesu transparénsia ne’e iha, ema labele deskonfia ona Alfándega kobra ida ne’e fora husi ne’e. Ne’e maka ami konfigura didi’ak, tanba ita halo konfigurasaun artigu ida ba ida tama hotu iha ne’ebá tenke haree didi’ak”.
Vise-Ministra Finansa, Sara Lobo Brites, hatete ho lansamentu CRAP (custom revenue entry processing) sei ajuda tebes Alfándega iha nia atendimentu ba públiku.
Sara afirma benefísiu husi sistema ne’e ba Alfándega rasik maka uza sistema ida modernu no sai efisiente, lalais liu, no mós ba despaxante sira bele hetan atendimentu ida di’ak no la lakon tempu lori dokumentu tun-sa’e.
Aleinde ne’e benefísiu seluk en jerál tanba Timor-Leste ne’ebé depende loos ba importasaun, entaun merkadoria ne’ebé tama ho lalais no bele asegura produtu sira, tanba bainhira difikuldade ne’ebé importadór sira hasoru iha Alfándega maka la rezolve kauza ba komérsiu ne’ebé depende ba importasaun husi rai seluk.
Diretór Alfándega Aeroportu Dili, Armindo dos Santos, hatete mini CRAP iha aeroportu para ema sira ne’ebé prepara ona dokumentu la presiza ba to’o iha edifísiu sentrál, sira iha de’it aeroportu no Alfándega valida dokumentu iha fatin refere kuandu loos ona, halo inspesaun bele hasai ona sasán iha aeroportu.
“Mini CRAP ne’e oinsá ita uza para ASYCUDA World ne’e instala hotu iha ajénsia sira-nia fatin, sira prosesa dokumentu iha ne’ebá, atu valida dokumentu ne’e sira halo tebes iha sira-nia sistema ne’e custom maka tenke valida, entaun kria mini CREP ne’e para sira hatama tiha iha sistema tenke lori fali mai custom aeroportu, custom tama fali ba sistema hodi haree tuir DAU ne’ebé sira prosesa tiha ona iha sistema, ita bele cross check númeru ne’e loos duni hafoin ita hatete sasán ne’e bele prepara ona atu hasai”.
Relasiona ho publikasaun TATOLI nian antes ne’e (Lee : http://www.tatoli.tl/2019/03/alfandega-lansa-asycuda-world-iha-aeroportu-nicolau-lobato/ tuir loloos lansamentu ba mini CREP via ASYCUDA World tanba sistema ASYCUDA World ne’e lansa ona iha marsu 2018 liubá no lansamentu iha semana kotuk ne’e ba elementu ida husi ASYCUDA nian.
Jornalista : Maria Auxiliadora
Editora: Rita Almeida
