DILI, 28 Fevereiru 2025 (TATOLI)—Tribunál Judisiál Primeira Instánsia Dili (TJPID), sesta ne’e, halo julgamentu ba arguidu A tanba tesi ai-bubur huun sanulu iha área Hera, postu admnistrativu Kristu-Rei, munisípiu Dili, iha tinan kotuk.
Tuir faktu ne’ebé Ministériu Públiku arrola katak kazu ne’e akontese iha 23 Marsu 2024, arguidu rasik ho konsientemente tesi ai-bubur huun sanulu ne’ebé kuda iha área protejida tasi ibun Hera, baliza ho arguidu nia rai.
Arguidu tesi ai-bubur sanulu ne’e atu konstrui uma, maibé arguidu lahatene katak nia rai mak to’o de’it fatin ne’ebé hetan demarkasaun ona, enkuantu distánsia ba ai-bubur nian ne’e, rai ne’e sei disputadu hela.
Arguidu lahatene katak hahalok ne’ebé nia halo ne’e ho forma diliberada kontra lei, maibé arguidu kontinua tesi ai-bubur ne’ebé Estadu proteje iha iha área protejida. No, arguidu hatene katak rai ne’e disputadu hela maibé arguidu ho konsiénsia kontinua tesi ai-bubur ne’e. Ho hahalok arguidu nian ne’e, Ministériu Públiku akuza ho krime flora no fauna ne’ebé previstu iha artigu 217 kontra flora no fauna husi Kódigu Penál Timor-Leste.
Iha sala audiénsia julgamentu, arguidu nega faktu ne’ebé Ministériu Públiku akuza ba nia. “Momentu ne’e la’ós ha’u mak tesi tanba momentu ne’ebá ha’u bá atende kursu iha SEFOPE,” arguidu A deklara ba Tribunál iha TJPID, Kaikoli.
Enkuantu, sasin AdS hateten momentu ne’e nia la haree sé mak tesi ai-bubur ne’e, maibé bainhira nia liuhusi arguidu A nia rai ka kintál, nia haree katak ai-bubur sanulu mak ema tesi tiha ona.
Nune’e, sasin husu kedas ba família sira katak sé mak tesi ai-bubur sira-ne’e, nune’e família sira hatán katak arguidu A mak tesi.
Ministériu Públiku ne’ebé reprezenta hosi prokuradór Adérito Tilman husu ba Tribunál atu labele kondena arguidu tanba laiha faktu ne’ebé provadu katak arguidu komete krime ne’ebé Ministériu Públiku imputa.
Nune’e mós, liuhusi arguidu A nia defeza, advogadu privadu Matias Araújo husu ba Tribunál singulár ne’ebé prezide husi juiza singular, Francisca Cabral atu absolve nia kliente husi krime kontra flora no fauna ne’ebé Ministériu Públiku imputa ba nia kliente.
Razaun defeza husu ba Tribunál atu absolve nia kliente husi krime kontra flora no fauna ne’e tanba laiha faktu sufisiente ne’ebé komprova katak arguidu A envolve krime ne’ebé Ministériu Públiku akuza ba nia.
Hafoin rona tiha parte hotu, juiza Francisca Cabral marka fali julgamentu ne’e ba loron 7 Marsu 2025 hodi hatuun desizaun ba kazu ne’e.
Entretantu, krime ho tipu ida-ne’e nu’udár krime kontensiozu ne’ebé Estadu kontesta hasoru ninia sidadaun balun ne’ebé viola terrenu protejidu. Tanba ne’e, la presiza apura iha faktu akuzasaun sira.
Jornalista: Natalino Costa
Editór: Xisto Freitas da Piedade
