HEADLINE, SAÚDE

Ministeriu Saúde Halo Planu Estratéjiku Asaun Saúde Integradu

Ministeriu Saúde Halo Planu Estratéjiku Asaun Saúde Integradu

Diretór Nasionál Saúde Públika iha Ministériu Saúde Frederico Bosco, Imajen Tatoli/Dok

DILI, 10 outubru 2019 (TATOLI)-Ministeriu Saúde (MS) halo ona planu estratéjiku ba tinan 25 maibé  agora daudaun seidauk finaliza. Planu ne’e ko´alia kona-ba oinsá mak iha asaun saúde  ne’ebé integradu hahú husi promosaun saúde no koñesimentu atu halo  prevensaun ba moras matan nian.

Xefe Departamentu Moras La Hada´et, MS, Frederico Bosco ba jornalista sira, iha ámbitu komemorasaun loron mundiál matan nian ne´´ebé mak hala´o iha Merkadu Taibesi, ohin, katak asaun prevensaun ninian iha elementu lubuk ida.

Primeiru,  atu prevene ema ne’ebé iha problema matan, labele sai difisiente matan katak afeita ba iha kualidade moris nian.

Segundu, prevensaun seluk mak oinsa atu kuidadu sira ne’ebé diak para labele tama ba situasaun problema matan ninian.

Terseiru, prevensaun mak liuliu ba idade ne’ebé  avansadu ona, prevene tanba sira nia kualidade haree tuun ona. Ita nafatin fó meius hanesan fornese ókulu halo sentimentu di’ak ba sira-nia estadu para labele sira tama iha kanek ne’ebé irevizivel katak  labele fila fali ba prezente uluk ezemplu sira sofre diabetes ruma no matan ne’ebé sofre ona  labele hare distánsia dook, labele lee ona, ida ne’e tenki promove no halo asaun prevensaun to’o iha komunidade sira.

“No mós Kurativu ita kontinuasaun halo nafatin ita-nia profisioál saúde sira aposta nafatin iha formasaun kontinua, depois sira bele halo atendimentu ne’ebé mais konpriensivu, integradu. Ezemplu kazu barak liu iha Timór mak katarata, entaun kazu katarata ne’e mak ita lahalo tratamentu mak bele halo ema sai delek. Tanba ne’e mak ita atu evita hodi halo indentifikasaun sedu no halo operasaun ba matan hodi evita  no labele lakon nian kapasidade hodi haree,” dehan Diretór Frederico Bosco.

Nia akresenta, polítika MS nian mak aposta iha asaun saúde sira atu garante kualidade moris di´ak tuir sira-nia nesesidade família.

Saúde matan ne’e, durante  konsentra de´it iha HNGV (Ospitál Nasionál Guido Valadares) maibé tanba ita-nia rekursu ne’ebé limitadu hanesan oftomologista, ohin loron, iha Timor-Leste na´in ida de´it maibe formadu sira,  graduadu sira ,iha ona nain rua sei hahú iha  tinan ida ne’e no tinan oin sei mai tan nain rua  no sira seluk sei kontinuasaun formasaun.

Maibé, ita kontinua serbisu hamutuk ho ita-nia departamentu matan nian iha HNGV hodi lori ita-nia espesialista sira ne’e ba munisípiu hotu hotu; primeiru  ita atu halo indentifikasaun no cek ba komunidade sira-nia matan, fó konsulta ba  matan no indentifika ba sira-nia matan ho sira ne’ebé problema matan  la haree ita fornese óklu ba sira no sira ne’ebé presiza óklu ita fornese ba sira no sira ne’ebé atu halo operasaun ita-nia espesialista sira iha para halo.

Xefe Departamentu Moras La Hada´et, Frederico Bosco haklaken, iha kada munisípiu tau ona pontu fokál ba matan ninian, iha sentru saúde sira mós iha,  sira bele fó atendimentu liuliu fó indentifika ba sira depois halo tiha identifikasaun iha problema ruma mak halo komunikasaun ba espesialista sira para klarifika hodi bele to’o.

“Uanhira oráriu ba ita-nia espesializadu atu ba, entaun profisionál saúde sira bele refere para halo atendimentu. Se kazu urjenti ruma bele liuhusi ita-nia refernsia ka meius seluk maibe sé laiha kazu urjente ruma bele identifika para ita-nia espesializada tuun hodi halo tratamentu,” salienta médiku timoroan ne´e.

Nia relata, kada munisípiu ita ba indentifika kazu matan barak maibe dadus ne’e to´o fim de ano mak bele hetan maibé dehan de´it katak iha loron ida de´it ita halo operasaun ba matan to’o 15 lae 20 no konsulta matan deit loron ida pesoál saúde atende iha munisipiu kada 70 to’o 100 no númeru ne’ebé boot tebes tanba ekipa ne’ebé mak ba munisípiu sira hela to’o semana ida.

“Demografia peskiza iha 2016 ne’ebé ami halo kuaze mais 70% totál disibilidade  no disibilidade barak liu mak  matan, nia mak 70%,” divulga Xefe Departamentu Moras La Hada´et, Frederico Bosco.

Notísia relevante:Timor-Leste Komemora Loron Mundiál Matan Ho Fahe Ókulu Matan Gratuitu

Jornalista : Felicidade Ximenes

Editór       : Rafy Belo

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!