DILI, 02 janeiru 2025 (TATOLI)- Komandante Komponente Navál F-FDTL, Komodoro Higino das Neves, haktuir, udan ne’ebé akontese iha kuarta (1/1/2025) iha Hera rezulta infraestrutura militar Komponente Navál pursentu 90 hetan estragus.
Nia dehan, barajen ne’ebé mak empreza halo nee ho medida ki’ik no nunee labele satan mota Kiik iha área Hera nian nune’e bainhira udan husi foho ho intensidade boot lakonsege satan mota nia intensidade nune’e mota tenke halai tama ba iha baze Navál laran hodi provoka inundasaun hodi estraga fasilidade militar iha baze Navál Hera.
“Horseik lorokraik komesa udan uitoan derrepente mota tolu iha Hera hasoru malu Bronjon ne’ebé empreza halo ne’e mai Komponente Navál badak liu entaun mota tolu ne’e hasoru malu entaun fura tiha Bronjon ne’e no bee tama mai iha baze Navál destrui infraestrutura iha baze Navál Hera.Fasilidade militar ne’ebé mak hetan estragus nee pursentu 90 mak la aproveita hotu kompostu husi karreta rua mak aat karreta, sira seluk aat maibé balun sei moris, motor fuzileiru mak kuaze barak mak aat, no kilat sira bee tama hotu hodi hetan estragus, kazerna sira la aproveita hotu tanba bee tama inklui komputadór sira mós hanesan,¨ Komodoro Higino das Neves hateten ba jornalista sira iha Komponente Navál Hera.
Nia dehan, dezde horikalan kedan to’o mai ohin loron Komponente Navál la halo servisu tanba sasan hotu hotu bee hoban hotu.
“Ohin dadeer ami hamoos. Ami dezde horikalan la te’in tanba bee tama no apartir horikalan la tein sira Metinaro mak tein hodi oferese ba Komponente Navál,” nia adianta.
Neves haktuir Forsa Terrestre Baucau mós tuun mai ajuda, hodi hamoos fo’er sira inklui sira Unidade FALINTIL, Kuartel Jenerál Sentru Instrusaun Metinaro inklui Bombeiros, Institutu Jestaun Apoiu Ekipamentu Dezenvolvimentu Infraestrutura (IGEADI, sigla portugés) no Ministériu Obras Públika para mai ajuda halo normalizasaun ba mota nune’e udan karik mota labele tama tan Komponente Navál nia fatin hodi provoka indunsaun.
Nia esplika, tuir loloos barrajen ne’ebé mak empreza halo ne’e atu to’o iha tasi maibé empreza lakonsege halo ida-ne’e no nia husik barrajen ne’ebé mai nee Komponente Navál ne’e badak tanba ne’e to’o tempu udan mota suli mai sobu tiha nunee provoka inundasaun ohin loron Komponte Navál sai sofre.
“Inundasaun ne’e dala haat ona, mas ida nee mak aat liu. No, fatin ida-ne’e fila ba hanesan normál ne’e presiza semana ida,” nia informa.
Autoridade komponente Navál ne’e dehan, kustu ba manutensaun ba sasan sira ne’ebé afeta ba inundasaun presiza osan boot mais de cem mil.
Iha fatin hanesan Xefe Estadu Maior F-FDTL, Brigadeiro Jenerál, José Soares ¨Trix¨ hateten infraestrutura militar no fasilidade militar iha Komponente Navál Hera pursentu 90 sasan hotu hotu destruídu tanba kauza husi udan boot horseik lorokraik tuku rua.
Nune’e mós Vise Xefe Estadu Maior Jerál F-FDTL Maijor Jenerál Calisto dos Santos Coli Coliati realsa kona ba kilat no ba ekipamentu hotu hotu ropa militar sira nia kazerna destruídu totál.
“Konta dehan infrastrutura iha baze Naval Hera destruídu inklui kilat. Ida-ne’e mak presiza intervensaun urjente husi Obras Públika tanba baze Navál ne’e nasaun ninia ne’e la’ós individu, ne’e la’ós kompania privadu ruma ne’e infraestruta baze nasaun ninia. Ha’u hanoin katak situasaun sira hanesan ne’e poder polítiku iha área infrastrutura tenke tau atensaun atu fó nia apoiu urjente tanba tempu ne’e ita lahatene agora ne’e loron manas mas iha foho leten nee nakukun ona se orsida mota tuun fali oinsá se orsida obras Públika la fó apoiu ne’e oinsá,” nia preokupa.
Nia la halo kritiku maibé ida-ne’e apelu de’it katak poder polítiku iha nasaun ne’e tenke tau atensaun ba situasaun ne’e tanba infraestrutura iha naze Navál Hera ne’e nasaun no povu nian sosa ho ruin no raan.
“Iha tinan rua nulu ita-nia Estadu, ita-nia Governu lakon osan barak agora ba ita hothotu ne’ebé servidór Estadu servidór nasaun ita idaidak tenke atensaun iha ita idak idak nia papél atu haree ba kestaun sira hanesan ne’e. Ita agora iha faze konstrusaun Estadu. Ami la’ós ejize, ami la hirus, ami-nia kilat hotu no labarik sira-nia ropa inklui sasan hotu ba para hotu iha tasi,¨nia dehan.
Xefe Brigada IGEADI Dili Antonio Sarmento, hateten, IGEADI sempre fó apoiu ba se de’it mak hetan inundasaun tantu atu iha Dili no Munisípiu sira .
“Ita-nia Komponente Nava6l ami fó ona ekipamentu pezadu rua hodi normaliza mota, maibé aban ami sei apoiu tan Buldoser rua para supa tiha sedimentasaun sira ne’ebé mak iha ne’e”.
Nia dehan, horseik akontese udan boot komunidade Kasnafar mós afeta nune’e mós iha parte Hera.
“Ami ba halo intervensaun imediatu kedan no iha Hera komunidade fatin haat mak afetadu inklui Komponente Navál. Tanba ne’e eskavadór sira sei normaliza iha fatin sira ne’e, kuandu hotu, aban sei lori mai iha ne’e hodi normaliza tiha fatin ne’e,” nia konklui.
Jornalista: Natalino Costa
Editór: Rafael Ximenes de A. Belo