BAUKAU, 20 Maiu 2025 (TATOLI)—Autoridade Administrasaun Munisipál (AAM) husu Baukau-oan atu kontinua kria pás no estabilidade nune’e simu dezenvolvimentu.
Prezidente Autoridade Munisipál (PAM) Baukau, Veneranda Lemos Martins, esplika bazeia ba tema iha Selebrasaun Loron Nasionál Restaurasaun Independénsia ba dala XXIII mak hametin pás no dezenvolvimentu ne’ebé iha relevante ho situasaun atuál hanesan situasaun jerál iha territóriu nasionál inklui Baukau tanba Governu hakarak entidade hotu kria pás hodi simu dezenvolvimentu.
“Povu presiza moris iha pás laran. Atu fortifika ida-ne’e mak dezenvolvimentu hanesan estrada, bee-moos no eletrisidade inklui loke kampu serbisu,” Prezidente Autoridade Munisipál Baukau hateten bainhira sai nu’udár inspetór serimónia iha resintu administrasaun Munisipál Vila Nova, Baukau, tersa ne’e.
Eis deputada ne’e argumenta, komunidade Baukau durante tinan 2024 hatudu ona unidade hodi kontribui ba pás no estabilidade tanba laiha konflitu boot hodi dezestabiliza situasaun, ne’e afirma pozisaun povu Baukau hakarak simu dezenvolvimentu no hakribi violénsia.
Nia argumenta, papél AAM hamutuk ho governu sentrál mak prepara di’ak liután fasilidade sira hanesan infraestrutura estrada no seluktán hodi apoia lori dezenvolvimentu iha setór hotu-hotu ba povu.
“Hanesan servidór Estadu, durante mandatu ami prontu servi ba rai no povu ida-ne’e,” Veneranda argumenta.
Autoridade Munisipál kontinua prepara di’ak liután rekursu umanu no infraestrutura hodi hein implementasaun poder lokál no desentralizasaun hanesan formasaun inklui reabilita estrada urbana no infraestrutura inklui Programa Dezenvolvimentu Integradu Munisipál (PDIM).
Nia subliña, Governu sentrál halo preparasaun másima no AAM kontinua prepara di’ak liután nune’e ohin realiza loron istóriku ne’e no hetan entusiazmu husi komunidade, entidade sivíl no militár iha arredór Administrasaun Munisipál.
Entretantu, selebrasaun loron restaurasaun independénsia 20 maiu iha Baukau hahú serimónia isár bandeira, kontinua kedas palku animasaun, jogu tradisionál no hetan partisipasaun husi autoridade lokál, veteranu, autoridade seguransa, estudante no komunidade Baukau vila.
Veteranu husu hadi’a problema veteranu
Entretantu, Kombatente Libertasaun Nasionál iha Munisípiu Baukau liuhosi Selebrasaun Loron Restaurasaun Independénsia, husu governu kontinua rezolve problema veteranu nune’e loke dalan ba dezenvolvementu nasionál.
“Se ida-ne’e mak la hadi’a sei sai isu nasionál hodi impata prosesu dezenvolvimentu,” Veteranu Kombatente Libertasaun Nasionál, João Buka Tuir Buka Tuir, hateten iha resintu Administrasaun Munisipál Vila Nova.
Nia subliña, nu’udár veteranu sempre esforsu kontinua fó hanoin ba ukun-na’in sira liuliu Ministru Asuntu Kombatente Libertasaun Nasionál atu hadi’a lei nune’e ema hotu bele partisipa ativu iha dezenvolvimentu nasionál.
Mezmu nune’e, Buka Tuir nafatin iha esperansa katak veteranu sempre prontu apoia kualker polítika governu nian relasiona ho dezenvolvimentu hotu iha Timor-Leste tanba setór ekonomia seidauk másimu.
Antes ne’e, Konsellu Munisipál Kombatente Libertasaun Nasionál (CMCLN-sigla portugés) rekomenda ba Ministériu Asuntu Kombatente Libertasaun Nasionál (MAKLN) atu halo alterasaun ba artigu sira-ne’ebé iha Estatutu Kombatente ne’ebé la afavór ba kombatente sira hanesan família husi mártir solteiru (joven) laiha direitu atu reprezenta simu subsídiu.
Aleinde ne’e, bele rezolve kazu falsifikasaun dokumentu ne’ebé konsideradu kontinua sai problema ne’ebé deskonfia envolve husi oknum balun durante halo verifikasaun no atualiza iha baze-dadus inklui bele rezolve kontestasaun veteranu sira-nian kona-ba dadus editál tinan 2009 ne’ebé sei iha faze reklamasaun.
Entretantu, lei númeru 3/2006 kona-ba Estatutu Kombatente Libertasaun Nasionál liuhosi Parlamentu Nasionál (PN) halo ona alterasaun datoluk lei ne’ebé aprezenta husi MAKLN liuhusi Proposta-lei numéru 7/VI (1a) hodi altera artigu hamutuk 14.
Artigu 14 referida kompostu artigu 3, 10, 11, 12, 13, 15, 18, 27, 28, 35 no regova artigu 17 kona-ba Komisaun Omenajen hodi reajusta husi artigu 8, 15, 18, 31, 32 no hasai letra eis iha artigu 38.
Jornalista: Natalino Belo
Editór: Xisto Freitas da Piedade