DILI, 04 Outubru 2019 (TATOLI)-Diretora Jerál Ensinu Superiór Siénsia no Kultura, Maria Filomena Lay, husu atu instituisaun sira atu simu de’it eis-bolseiru sira ne’ebé ramata ona sira-nia kursu ne’ebé maka hanesan estájiu profesionál sira la’ós atu aprende de’it maibé tenke dezafia sira hodi serbisu ho di’ak nune’e aban bairua sira bele serbisu ho seriedade.
“Governu agora iha politíka ida atu dezenvolve kualidade formasaun ba rekursu umanu iha Timor-Leste no mós atu bele hetan serbisu di’ak liu no barak liu. Tanba ne’e, ho programa FDCH nian kona-ba Estajiu Profesionál ne’e bele kontribui ba instituisaun, hadi´a liután serbisu balun iha instituisaun husi hanoin ka idea sira estajiariu sira nian,” Diretora Maria Filomena Lay ba jornalista sira relasiona ho lansamentu programa estajiu profesionál, promove bolseiru graduadu hodi asesu ba merkadu serbisu, iha MSS, Kaikoli, ohin.
“Iha tempu hanesan, sira bele aprende ho funsionáriu sira ne’ebé esperiénsia liu ona iha sira-nia serbisu,” reforsa tan ezekutiva ne´e.
Nia hateten tan, hanesan reprezentante Ministru Ensinu Superiér Siensia no Kultura (MESSK) husu atu instituisaun sira la’ós de’it atu simu eis-bolseiru sira maibé tenke dezafia sira atu nune’e sira mós bele serbisu ho didi´ak, kumpri regulamentu ne’ebé iha instituisaun, atu nune’e sira hetan serbisu karik sira bele hetan serbisu tantu iha seriedade esperiensia no buat seluk tan ne’ebé instituisaun públika sira hala’o tuir hanesan funsionáriu iha estadu nian.
Enkuantu, Sekretáriu Ezekutivu FDCH, Isménio Martins, hateten programa estajiu profesionál ne’e atu fó oportunidade ba bolseiru sira hodi hetan konfiansa di’ak liu hodi asesu ba merkadu traballu.

“Estajiáriu sira hamutuk ho sira-nia instituisaun fó oportunidade ba sira atu bele hetan serbisu tuir sira-nia área ne’ebé sira hala’o estudu ba. Tanba ne’e, agora daudauk totál bolseiru ne’ebé hasai estudu iha rai li´ur 5135, husi totál ne’e bolseiru hamutuk 3015 maka gradua ona, maioria hetan hotu ona serbisu, falta 194 bolseiru maka seidauk hetan serbisu”.
“Tanba ne’e agora daudauk ita hahú uluk ho rejista bolseiru ka estajiu profesionál 131. Maibé, husi sira ne’ebé halo estajiu ne’e balun hetan serbisu ona tanba ne’e programa ne’e di’ak atu bele ajuda sira asesu ba kampu serbisu,” akresenta Sekretáriu Ezekutivu FDCH ne’e.
Iha biban hanesan, Isménio rekoñese katak dalabarak liu ema ne’ebé esperiénsia no hetan ona serbisu sei iha oportunidade atu hetan liután serbisu tanba sira hetan ona konfiansa.
“Iha mundu hatudu katak se maka hetan ona serbisu sei hetan liu oportunidade atu hetan serbisu tanba hetan konfiansa. Tanba ne’e programa ida ne’e diferente husi programa estajiu sira seluk, no ida ne’e nivél ensinu superiór nian. Entaun, nia iha siénsia ne’ebé avansadu ona atu nune’e bele ajuda finalista sira ne’e hetan serbisu di’ak liu atu serbi nasaun ida ne’e,” nia konsidera.
Sekretáriu Ezekutiva FDCH ne’e mós realsa programa estajiu profesionál iha durasaun tempu. “Durasaun tempu hahú husi fulan neen depois ba tinan ida tanba ne’e sira hahú husi 2012 balun remata iha 2017, no FDCH apoiu fasilita fó kustu subsídiu balun; kustu transporte no hahán, ida ne’e mós hahú husi setór públiku uluk depois ba privadu sira”.
Nia mós informa katak maioria bolseiru sira ne’ebé serbisu husi Ministériu Saúde maka barak tanba barak mós maka rekruta husi funsionáriu públiku, maibé husi Ministériu Saúde maka barak liu, ne’ebé durante ne’e programa ne’e ajuda atu bele forma parteira no enfermajen, médiku jerál sira no mós doutór espesialista tanba ne’e 2500 benefisiáriu, Ministériu Saúde nian, maibé agora daudauk ativa ne’e 1000.
Tinan oin, tuir orientasaun politíka MESSK, iha VIII Governu Konstitusional sei iha tan programa bolsu estudu maibé ita sei haree liu ba profesór sira tanba ita-nia profesór sira liuliu iha universidade privadu presiza apoiu maka´as hodi bele ajuda reforsa ita -nia universidade sira.
Entretantu, programa refere hala’o husi kooperasaun entre MESSK ho FDCH ba estudante ne’ebé instituisaun públika sira haruka eis-bolseiru sira ne´e ba.
Jornalista: Nelia Borges
Editór : Rafy Belo