NASIONÁL, INTERNASIONÁL, EDUKASAUN, HEADLINE, POLÍTIKA

Debate TVOV: “Tansá iha Impasse Polítika”

Debate TVOV: “Tansá iha Impasse Polítika”

Debate Públiku Timor-Leste Voice of the Voiceless (TVOV) ba III ne’ebé organiza husi Komisaun Nasional Justisa no Paz, Dioseze Dili, Sábadu (12/10/2019). Imajen/Osória Marques

DILI, 12 outubru 2019 (TATOLI)-“Tansá iha Impasse Polítika?”. Fraze ida ne’e mak lori atensaun partisipante sira hotu nian iha Debate Timor-Leste Voice of the Voiceless (TVOV) ba III  ne’ebé organiza husi Komisaun Nasional Justisa no Paz, Dioseze Dili, ohin.

TVOT epizódiu “Dezenvolvimentu ba sosiedade ida be Solidária no Fraterna : Tansá iha Impasse Polítika ne’ebé hala’o iha Salaun São Paulo II, Katedrál, Vila-Verde, Dili,  partisipa husi lider polítiku sira, korpu diplomátiku, akademista, jurista, no estudante universitáriu balun, atu oinsá mak divulga situasaun ba komunidade atu kompriende no fó inspirasaun ba situasaun ohin loron hodi motiva komunidade.

Prezidente Komisaun Nasional Justisa no Paz, Pe. Hermínio de Fatima Gonçalves, hateten, bazeia ba situasaun real  impase polítika mosu  tanba membru governu balu seidauk simu pose, hodi halo vingansa polítika entre órgaun Estadu sira, liu-liu Prezidente Repúblika ho Parlamentu Nasionál  to’o kansela viajen Prezidente Repúblika ba estranjeiru.

“Impase polítika ne’e implika maka’as ba dezenvolvimentu. Setór edukasaun la’o la di’ak, setór saúde  ho nia fasilidade sei minima no buat barak mak sei falla,” hateten Amu Hermínio de Fatima.

Husi Amu nia parte haree katak, impase polítika ne’ebé la’o tinan ona ne’e  prejudika dezenvolvimentu Timor-Leste, tanba ministériu lubun la bele ezekuta orsamentu ho di’ak tanba seidauk iha ministru.

Laiha Impasse Polítika

Iha biban ne’e, Prezidente Parlamentu Nasional (PPN), Arão Noe de Jesus Amaral, afirma katak, nia konkorda ho panelista balun iha debate públiku TVOV ne’ebé dehan, laiha impasse polítika. Tanba serbisu órgaun soberanu sira nian la’o di’ak hela tuir ida-idak nia knar no kompeténsia konstitusionál.

“Importante ha’u nia fundamental mak ne’e, ita nia fundadór mak Estadu ne’e dezde 28 Novembru 1975 deklara katak Estadu ne’e Estadu Direitu no Demokrátiku tamba ne’e prinsípiu demokrátiku ita tenke respeitu ne’ebé kuandu ita hotu respeitu mak impasse polítika sei la akontese,” afirma Arão Noe de Jesus Amaral.

PPN dehan kuandu Prezidente RDTL atu promulga lei ruma, ne’e kompeténsia Governu no PN nian kuandu aprova ona mak haruka ba Prezidente RDTL hodi promulga ka veta.

Diretor Sentru Estudu ba Dame no Dezenvolvimentu (CEPAD-sigla portugés), João Boavida, argumenta katak, impasse polítika lao besik tinan rua tanba iha obstákulu boot entre parte rua; Prezidente Repúblika no Governu AMP.

“Besik tinan rua ona, ita moris no Estadu nia moris hanesan moris iha fatin de’it. La iha velosidade ida mak atu halo ita hakat ba oin, tanba la iha komunikasaun polítika ida di’ak   entre Prezidente Repúblika ho Governu AMP,” hateten João Boavida.

Diretór  CEPAD afirma tan, impasse ne’e tenke onestu, transparente, kredivel katak prosesu tomak hotu ona nune’e nain sia ne’ebé mak seidauk simu posse tanba involve iha korrupsaun maibé TL iha Komisaun Anti Korrupsaun (CAC) no Ministériu Públiku (MP) hodi investiga kedas.

“Automatikamente ita la respeita mekanizmu legais ne’ebé ita rasik kria no hatuur ona,”  afirma João Boavida.

Jornalista : Osória Marque

Editór       : Francisco Simões

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!