DILI, 17 janeiru 2020 (TATOLI) – Ministra Finansa ein funsaun, Sara Lobo Brites, hatete implementasaun reforma fiskál seidauk halo buat barak tanba sei hahú uluk ho mudansa ba lei orgánika Ministériu Finansa (MF) nian.
Atuál Vise-Ministra Finansa dehan iha 2019, Governu fó kontinuasaun ba reforma fiskál no la’ós ida ne’e de’it mak alvu MF nian, maibé haree katak reforma jestaun finansa públika mós presiza hadi’a tanba iha situasaun ida kuandu laiha sustentabilidade ba orsamentu, presiza atu aumenta reseita no redús despeza.
“Tanba ne’e maka iha 2019, ami hahú uluk aprovasaun ba lei orgánika Ministériu Finansa nian hodi halo mudansa uitoan. Ami eleva tiha Diresaun Nasionál Patrimóniu Estadu ba Diresaun Jerál ho hanoin katak patrimóniu Estadu ne’e mós parte importante ida atubele halo inventarizasaun ba bens hothotu ne’ebé Governu foti osan hosi Fundu Mina-rai hodi gasta durante ita seidauk iha, no ita seidauk utiliza didi’ak patrimóniu Estadu nian tomak”, Sara Lobo Brites iha diskusaun jeneralidade ba loron datoluk proposta OJE 2020 iha PN, ohin.
Sara hatutan, patrimóniu Estadu nian sira mak hanesan; ponte hirak maka halo ona, Estrada, irrigasaun, prédiu no seluk tan. “Tanba ne’e maka ita dehan dala barak osan ne’e foti ba gasta de’it, maibé ita konverte osan ne’ebé ita foti hosi Mina-rai ba fali sasán sira ne’ebé Estadu iha”.
Governante ne’e salienta, tempu hanesan MF mós inkorpora planeamentu iha finansa, tanba ne’e komponente importante ida nia artikulasaun servisu tenke di’ak, nune’e preparasaun orsamentu atubele iha kualidade liu bainhira koordenasaun serbisu iha ekipa ne’ebé maka forte.
Iha tinan kotuk mós halo revizaun ba orgánika Autoridade Tributária no Autoridade Aduaneira, no hadi’a prosesu lubuk ida, maski la konsege halo buat barak tanba mudansa sira ne’ebé mai hosi desizaun fronteira marítima.
“Ami sosa mós sistema ne’ebé maka versaun foun ba iha Autoridade Tributária no mós sistema janela únika ba Autoridade Aduaneira, agora iha faze implementasaun iha tinan 2020. Espera ho sistema ne’ebé mais sofistikadu ita bele aumenta ita-nia reseita iha futuru”, katak.
Ministra Finansa Iiterina ne’e salienta sobre fonte reseita ne’ebé uluk koordenadora ba Komisaun Reforma Fiskál prepara nanis tiha ona, maibé iha 2019 la konsege aprezenta tanba okupadu liu pakote lei kona-ba fronteira nian.
“Entaun, prevee ona atu aprezenta ba iha Parlamentu iha tinan ne’e (2020) maka proposta lei tributária no lei foun ba orsamentu jestaun finanseira tanba ita-nia lei ne’ebé eziste dezde inísiu United Nation (UN) nia tempu ne’ebé maka serve iha tempu ne’ebá, ami haree katak ita iha mudansa barak no presiza halo autorizasaun ba lei sira ne’e para bele hadi’a ita-nia kualidade orsamentu no ezekusaun no kontrolu, ita presiza mós tau matan”, afirma.
Jornalista : Antónia Gusmão
Editora : Maria Auxiliadora