DILI, 19 marsu 2021 90 (TATOLI)—Prezidente Repúblika, Francisco Guterres “Lú Olo’, husu ba líder polítiku, intelektual, akadémiku, estudante sira, relijioza no jurista sira tenke hato’o lia loos kona-ba COVID-19 ba povu.
“Ha’u husu ba líder polítiku sira, intelektual, akadémiku, estudante sira, relijioza no jurista sira atu ajuda haklaken lia loos kona-ba corona vírus ba ita-nia povu hodi hatene diak liután. Halo de’it ida-nee natón ona. Tanba sá, tanba ita-nia maluk balun seidauk hatene loloos moras aat-ne’e nia konsekuénsia no la halo tuir regra saúde nian. Sira ne’e presiza tebe-tebes imi-nia tulun, ita hotu nia tulun. Hau fiar, ita sei manán luta hasoru vírus aat ida ne’e,” PR Lú Olo hato’o mensajen Estadu kona-ba COVID-19 ba povu Timor-Leste, iha Palásiu Prezidensiál Nicolau Lobato, Bairru Pite, Dili, sesta ne’e.
Xede Estadu ne’e apela ba komunidade tomak hamutuk atu kontribui, tanba moras COVID-19 la fó vantájen polítika ba ema hotu, nein ba partidu, nein ba Governu, nein ba sidadaun baibain ida maibé lori susar no mate ba umanidade tomak, tanba ne’e lalika lori COVID-19 halo kampaña.
“Kampaña eleitorál atu ba kaer ukun bele de’it akontese iha 2022, eleisaun ba Prezidente Repúblika, no iha 2023 eleisaun ba Parlamentu Nasioná la’ós agora. Tanba nee, mai ita hamutuk fó liman ba malu, luta hamutuk hasoru corona vírus nu’udar ita-hotu nia inimigu komún,” PR hateten.
Dala ida tan, Prezidente Repúblika apela ba ema hotu atu hamutuk no luta hamutuk hodi fó dignidade ba ita-nia Nasaun no fó orgullu boot ba ita nu’udar Timoroan perante komunidade internasionál. Bainhira ita manán COVID-19 ,sei laiha ema ida mak lakon, hotu-hotu kontribui no hotu-hotu nia vitória.
Xefe Estadu ne’e hateten, bele hetan dezafiu bo’ot ida-ne’e maibé Estadu iha tanba iha nia povu ida, moris iha rai ketak ida ho nia ukun-na’in sira-ne’ebé ukun tuir Lei no bandu hodi defende povu nia-interese.
Estadu Emerjénsia hotu-hotu ne’ebé Prezidente Repúblika dekreta to’o agora, tuir de’it Lei ne’ebé Parlamentu Nasional aprova no fó ba Governu implementa ho Dekretu-Lei. Iha kontestu jurídiku, ida-ne’e mak Estadu espresa nia vontade atu salva nia povu hosi kalamidade bo’ot ida-ne’e.
PR Lú Olo husu ba povu tomak atu tuur hakmatek iha fatin atu nune’e fó tempu ba Governu foti medida hodi halo prevensaun ba moras aat ne’e.
“Ita ida-idak no ita hotu-hotu respeita ekipa saúde bainhira halo evakuasaun médika ba pasiente ho moras COVID-19 no husu mós ba autoridade lokál sira atu kontribui. Pasiente sira mós merese respeitu. Kona-ba sidadaun balun ne’ebé tuda kareta ekipa saúde nian, ha’u husu ba parte seguransa liuliu PNTL atu asegura ekipa saúde hodi hala’o sira-nia knaar no foti medida prevensaun ba violénsia hasoru ekipa saúde, tuir lei haruka,” nia dehan.
Xefe Esatdu fó apresiasaun espesiál ida ba pesoál saúde no maluk sira hotu iha liña oin ne’ebé servisu makaas tebes no louva pesoál seguransa hotu ne’ebé mak hein fronteira loron-kalan.
Tuir nia, kazu pozitivu sira sa’e ba beibeik liuliu iha Díli, nune’e, Governu hahú foti kedas medida restrisaun aas liu iha Díli hosi loron 9 marsu 2021, ema sira ne’ebé hela iha Díli tenke halo tuir medida konfinamentu domisiliáriu jerál katak ema hotu-hotu labele sai hosi uma.
Tuir Rezolusaun Governu númeru 16/2021, 15 marsu, bele de’it sai hosi uma atu sosa hahán, ai-moruk, kombustível, sosa pulsa ba telefone no eletrisidade, ba banku, ba konsulta ho doutór, atu ajuda ema ruma, atu trata asuntu justisa no seluk tan ne’ebé mak esensiál de’it.
Medida seluk mak serka sanitária, katak ema labele tama no sai hosi Díli. Hosi loron 16 marsu, medida rua ne’e aplika mós iha munisípiu rua seluk, Baucau no Viqueque, tanba hetan kazu pozitivu iha munisípiu rua refere.
Jornalista: Osória Marques
Editór: Cancio Ximenes