DILI, 06 abríl 2021 (TATOLI)—Governu liuhosi Ministru Finansa, Rui Augusto Gomes, deklara Timor-Leste oras ne’e iha períodu urjénsia nasionál tanba ema liu ona 30 mak lakon vida no infraestrura iha territóriu nasionál kuaze hetan estraga mota ne’ebé kauza hosi udan no anin-boot.
“Daudaun ne’e ita iha períodu urjénsia nasionál tanba loron rua liubá, udan no anin-boot tebes ne’ebé halo bee sa’e iha fatin-fatin, rai halai no lori susar boot liután ba família barak iha territóriu nasionál,” Ministru Finansa ko’alia kestaun ne’e iha debate pedidu karáter urjénsia ba retifikasaun OJE 2021, iha Parlamentu Nasionál, tersa ne’e.
Nia haktuir, informasaun ikus katak kalamidade iha loron rua liubá halakon ema-nia vida liu ona ema na’in-30, uma barak hosi komunidade nian mak monu hetan estragu, lakon sasán, natar no to’os mós hetan estragu, infraestrutura hanesan dalan barak mak kotu no ponte barak mak monu, ezemplu hanesan Ponte Loes, Nunura no fatin sira seluk.
Nune’e mós, nia hatutan, kanalizasaun bee-moos barak mak tohar ne’ebé limita servisu fornesimentu ba populasaun.
“Hosi vizita ohin loron tomak hosi Primeiru Ministru no komitiva identifika katak iha Dili de’it estragu ba infraestrutura bele liu millaun atus-ida, ida-ne’e situasaun urjénsia nasionál. Governu nia intensaun hakarak husu Parlamentu Nasionál atu ajuda rezolve situasaun urjénsia nasionál ida-ne’e liuhosi reforsa fundu rezerva kontinjénsia,” nia propoin ba reprezentante povu sira.
Nia argumenta, presiza reforsa tán rezerva fundu kontinjénsia atu fó biban ba Governu atende lalais nesesidade prioritária ne’ebé provoka hosi kalamidade loron rua liubá.
Nia akresenta, situasaun urjénsia nasionál presiza hetan solusaun ho lalais, ho aumentu fundu rezerva kontinjénsia bele fó biban ba Governu halo reparasaun no harii lalais infraestrutura atu normaliza konetividade.
Nune’e mós halo reparasaun no harii lalais moru protesaun no saneamentu atu bee labele tama no sobu komunidade nia uma, halo reparasaun ba kanalizasaun infraestrutura bee-moos atu fornese servisu ba populasaun.
Nia dehan, rezerva fundu kontinjénsia ne’e bele atende lalais refujiadu sira-ne’ebé lakon sira-nia uma no oras ne’e sobrevivénsia.
Ministru Finansa ne’e fó-sai katak, akontesimentu dezastre naturál iha loron domingu, 4 abríl sai nu’udar istória moris ba povu Timor-Leste tanba ema hotu hotu sai testemuña.
“Ho udan boot tebes ne’ebé provoka estragu ba komunidade sira-nia uma no sasán, hakotu estrada no ponte sira monu, populasaun kuaze rihun-ualu mak tenke husik sira-nia uma, sira-nia sasán no refujia iha fatin sira-ne’ebé seguru. Barak mak oras ne’e hamlaha no moras, liuliu labarik no inan sira. Situasaun kalamidade ida-ne’e presiza tebes intervensaun lalais hosi Governu,” nia dehan.
Maibé, tuir nia, atu fó solusaun rápida ba situasaun ne’e presiza reforsa rezerva fundu kontinjénsia.
Jornalista: Evaristo Soares Martins
Editór: Cancio Ximenes