DILI, 01 setembru 2021 (TATOLI)—Sala Situasaun, Sentru Integradu Jestaun Krize (SIJK), rejista kazu óbitu lima, pozitivu 232, rekoperadu 247 no kazu ativu 4.480.
Totál óbitu ne’ebé relata ohin, primeiru mane ida ho idade 72, timoroan, hela iha Dili, seidauk vasina no iha 30 agostu 2021, diagnóstikadu iha HNGV ho COVID-19 no Acidente Vascular Cerebral (AVC) hemorájiku.
Notisia relevante:COVID-19, óbitu tolu no kazu ativu 4.499
Matebian i’is-kotu horikalan iha 23:30. Familia koordena ona ho ekipa saúde atu hala’o funerál tuir protokolu ne’ebé adopta iha Timor-Leste.
Segundu, Feto ida idade 59, timoroan, hela iha Dili, seidauk vasina, iha 31 agostu 2021 diagnóstikadu iha HNGV ho COVID-19 no acidente Vascular Cerebral (AVC) iskémiku.
Matebian i’is-kotu ohin 10:00. Familia rejeita atu hala’o funerál tuir protokolu ne’ebé adopta iha Timor-Leste.
Terseiru, Mane ida idade 63, timoroan, hela iha Dili, seidauk vasina, iha 29 agostu 2021 diagnóstikadu iha ho sindroma insufisiénsia respiratória aguda (SIRA) tanba COVID-19.
Matebian i’is-kotu ohin, 12:55. Familia koordena ona ho ekipa saúde atu hala’o funerál tuir protokolu ne’ebé adopta iha Timor-Leste.
Kuartu, Mane ida idade 72, Timoroan, hela iha Ainaro, seidauk vasina, iha 30 agostu 2021 diagnóstikadu iha Ainaro ho sindroma insufisiénsia respiratória aguda (SIRA) tanba COVID-19.
Matebian i’is-kotu ohin, 06:00, molok atu evakua ba ospitál referénsia Maubisse. Familia kordena ona ho ekipa saúde atu hala’o funerál tuir protokolu ne’ebé adopta iha Timor-Leste.
Kintu, Feto ida idade 49, Timoroan, hela iha Covalima, seidauk vasina, iha 29 agostu 2021 diagnóstikadu iha Covalima sindroma insufisiénsia respiratória aguda (SIRA) tanba COVID-19.
“Iha loron ne’e kedan, matebian evakuada liu hosi ambulánsia aerea mai Vera Cruz. Matebian i’is-kotu horikalan 19:15. Familia koordena ona ho ekipa saúde atu hala’o funerál tuir protokolu ne’ebé adopta iha Timor-Leste,” Koordenadór Forsa-Tarefa ba Prevensaun no Mitigasaun, Rui Maria de Araújo, hateten liu hosi komunikadu, kuarta ne’e.
Kazu foun ohin 232 mai hosi Dili 169, Baucau 12, Covalima 14, Lautem 12, Viqueque ualu no munisípiu seluk hamutuk 17 kompostu hosi mane 110 no feto 122.
Hosi totál kazu detetadu foun ohin, ho idade 20-24 (23,8%) ho idade entre tinan 12-59 na’in 169 (84,4%), idade 60 mai karaik na’in 12.
Hosi kazu detetadu foun ohin 87 kazu ka 37,5% sintomatiku (hatudu sintomas). Hosi kazu detetadu foun ohin 88 (38%) iha ona vasina kompletu no 26 (11%) hetan ona vasina doze dahuluk.
Kumulativu kazu konfirmadu sura hosi 21 marsu 2020 to’o 01 setembru 2021 hamutuk 16.914. Hosi horisehik mai ohin, teste ne’ebé Laboratóriu Nasionál Saúde halo hamutuk 686 PCR, ho detallu hanesan tuir-mai, Vijilánsia sentinela na’in 48, rastreiu ba kontaktu ka Contact tracing 264, Rastreiu Aleatóriu ka Random Screening nain 126, viájen sai-hosi serka sanitária hosi Dili 155, Viájen internasionál 24 , Follow up iha kuarentena na’in 69.
Totál testes PCR ne’ebé halo horisehik 31 agostu iha munisípiu-sira seluk, RAEOA no HNGV hamutuk 347, ho detalla hanesan tuir-mai, Maubisse 14, Maliana 69, Viqueque 24, Suai 35, Baucau 91, Ermera ida, RAEOA 17, HNGV 120 no Lospalos neen.
Totál doze vasina ne’ebé fó ona ba populasaun elijível tinan 18 ba leten, to’o ohin dader 10:00, loron 01 setembru tuir sistema informasaun Saúde iha Ministériu Saúde ho totál kumulativu 1ª doze iha Dili (74,3%) no totál kumulativu 2ª doze iha Dili (57,9%).
Ema ne’ebé simu ona vasina doze dahuluk iha Timor-Leste (51,9%) no simu ona doze daruak (26,6%).
Atu bele hatene surtu ida ninia evolusaun nomós surtu ne’e aumenta ka diminui, indikadór seluk ne’ebé matenek-na’in epidemiolojia nian uza, maka insidénsia.
Konvensionalmente, insidénsia sukat totál kazu foun kada loron pur mil abitante, no hatudu risku ne’ebé populasaun iha atu hetan da’et moras ida.
Hosi insidénsia COVID-19 iha Timor-Leste, durante loron hitu ikus maka 17,5/100 mil abitante, enkuantu ba de’it munisípiu Dili,46,2/100 mil abitante.
Ohin, munisípiu Baucau iha insidénsia 17,5/100 mil abitante, tuir kedan ho munisípiu Viqueque ho insidénsia 12,5/100 mil abitante, hafoin munisípiu Covalima ho insidénsia 8,3/100 mil abitante.
Dadus iha leten hatudu katak insidénsia munisípiu Dili ho munisípiu Baucau tuir-tuir malu a’as-liu, iha Timor-Leste laran tomak, no munisípiu rua seluk – Viqueque, Covalima – mós hatudu risku a’as-liu, atu populasaun hetan da’et, no hada’et tutan virus SARS-CoV-2, iha komunidade nia le’et.
Iha 01 setembru de 2021, izolamentu Vera Cruz, Lahane, HNGV no fatin seluk iha territóriu laran tomak, halo tratamentu hospitalizadu ba kazu detetadu pozitivu na’in 116, ho detalle hanesan tuir mai, grave hamutuk na’in 16, na’in-haat uza ventiladór, na’in-ida uza CPAP-Continuous Positive Airway Pressure-, 11 uza oksijéniu. Moderadu hamutuk ema na’in 64. Kaman ema na’in 36.
Hakarak nafatin informa públiku katak Governu impoin prolongamentu medida saúde públika ho naran konfinamentu domisiliár obrigatóriu – katak obrigatóriamente ema presiza hela iha uma – atu prevene virus SARS-CoV-2 (inklui variante Delta) hada’et barak liu tan iha komunidade nia le’et.
Nune’e mós, Governu impoin medida saúde públika serka sanitária – katak ema labele sirkula livremente, sai ka tama husi àrea serka, hodi bele prevene virus SARS-CoV-2 (inklui variante Delta) labele hada’et-tutan maka’as liu tan ba fatin ka rejiaun seluk.
Husu ba populasaun iha Timor-Leste laran tomak, maski simu ona vasina, favór respeita nafatin regra prevensaun no ijiéne individuál, ne’ebé Governu hatu’ur ona, atu prevene moras COVID-19 da’et ba mai.
Regra sira-ne’e, mak hanesan uza mascara, fase liman beibeik ho sabaun ka dezinfetante ruma, evita kose liman ba matan, inus ho ibun bainhira kumprimenta-malu, la presiza ka’er-liman, bensa-liman, rei-malu ka haku’ak-malu, evita halibur-malu barak hamri’ik ka tur do’ok hosi ema seluk, mínimu metru ida ho balun.
Jornalista: Felicidade Ximenes
Editór : Cipriano Colo