DILI, 24 setembru 2021 (TATOLI)—Sala Situasaun, Sentru Integradu Jestaun Krize (SIJK), rejista kazu mate rua, pozitivu 44, rekoperadu 117 no kazu ativu 1.108.
Kazu óbitu primeiru mane ida ho idade 62, hela iha Lautém, vasina kompletu (AZ), iha 18 setembru 2021 diagnóstikadu sindroma insufisiénsia respiratória aguda (SIRA) tanba COVID-19.
Notísia relevante:COVID-19, sasin hosi izolamentu Lahane
Iha loron ne’e kedan hala’o tratamentu iha Lahane. Horiseik loraik iha tuku 16:45 matebian iis-kotu no família kolabora ho ekipa saúde, hodi hala’o funerál tuir protokolu ne’ebé adopta iha Timor-Leste.
Segundu mós mane ida ho idade 83, hela iha Manatuto, seidauk vasina, iha 24 setembru 2021, diagnóstikadu sindroma insufisiénsia respiratória aguda (SIRA) tanba COVID-19.
“Ohin dader tuku 11:10 matebian iis-kotu iha Manatuto. Familia rejeita hala’o funerál tuir protokolu ne’ebé adopta iha TL,” Koordenadór Forsa-Tarefa ba Prevensaun no Mitigasaun, Rui Maria de Araújo, hateten liuhosi komunikadu, sesta ne’e.
Kazu foun ohin 44, mai hosi Dili 20 no munisipiu seluk hamutuk 24 kompostu hosi mane 13 no feto 31.
Kumulativu kazu konfirmadu sura hosi 21 marsu 2020 to’o 24 setembru 2021 hamutuk 19.308. Hosi horisehik mai ohin, teste ne’ebé Laboratóriu Nasionál Saúde halo hamutuk 164 PCR, ho detallu hanesan tuir-mai, Vijilánsia sentinela na’in-tolu, rastreiu ba kontaktu ka Contact tracing 12, Rastreiu Aleatóriu ka Random Screening nain 28, viájen sai-hosi serka sanitária hosi Dili 93, Viájen internasionál na’in-ida, Follow up iha kuarentena na’in 27.
Totál testes PCR ne’ebé hala’o horisehik iha munisípiu-sira seluk, RAEOA no HNGV hamutuk 457, ho detalla hanesan tuir-mai, Maubisse 15, Maliana 10, Viqueque 17, Suai 18, Baucau 247, Ermera hitu, RAEOA 29, HNGV 69 no Lospalos 45.
Totál doze vasina ne’ebé fó ona ba populasaun elijível tinan 18 ba leten, to’o ohin dader tuku 10:00, loron 24 setembru tuir sistema informasaun saúde iha Ministériu Saúde ho totál kumulativu 1ª doze iha Dili (77,5%) no totál kumulativu 2ª doze iha Dili (65,8%).
Ema ne’ebé simu ona vasina doze dahuluk iha Timor-Leste (57,2%) no simu ona doze daruak (34,4%).
Atu bele hatene surtu ida ninia evolusaun nomós surtu ne’e aumenta ka diminui, indikadór seluk ne’ebé matenek-na’in epidemiolojia nian uza, maka insidénsia.
Konvensionalmente, insidénsia sukat totál kazu foun kada loron pur mill abitante, no hatudu risku ne’ebé populasaun iha atu hetan da’et moras ida.
Hosi insidénsia COVID-19 iha Timor-Leste, durante loron hitu ikus maka 4,0/100 mill abitante, enkuantu ba de’it munisípiu Dili, 8,0/100 mill abitante. Ohin, Baucau iha insidénsia 7,4/100 mill abitante.
Dadus iha leten hatudu katak, insidénsia munisípiu Dili, munisípiu Baucau tuir-tuir malu a’as-liu, iha Timor-Leste laran tomak, hatudu risku a’as-liu, atu populasaun hetan da’et, no hada’et tutan virus SARS-CoV-2, iha komunidade nia le’et.
Iha loron 24 setembru 2021, izolamentu Vera Cruz, Lahane, HNGV no fatin seluk iha territóriu laran tomak, halo tratamentu hospitalizadu ba kazu detetadu pozitivu na’in 52, ho detalle hanesan tuir-mai grave hamutuk na’in-ualu, na’in rua uza ventiladór, neen uza oksijéniu. Moderadu hamutuk ema na’in 28. Kaman ema na’in 16.
Husu ba populasaun iha Timor-Leste laran tomak, maski simu ona vasina, favór respeita nafatin regra prevensaun no ijiéne individuál, ne’ebé Governu hatu’ur ona, atu prevene moras COVID-19 da’et ba mai.
Regra sira-ne’e mak hanesan uza mascara, fase liman beibeik ho sabaun ka dezinfetante ruma, evita kose liman ba matan, inus ho ibun bainhira kumprimenta-malu, la presiza ka’er-liman, bensa-liman, rei-malu ka haku’ak-malu, evita halibur-malu barak, hamri’ik ka tur do’ok hosi ema seluk, mínimu metru ida ho balun.
Jornalista: Felicidade Ximenes
Editór: Cipriano Colo