OÉ-CUSSE, 18 maiu 2022 (TATOLI) – Sekretáriu Rejionál ba Asuntu Komérsiu no Indústria, Pedro da Cunha Boquifai, husu Autoridade Inspesaun no Fiskalizasaun Atividade Ekonómika, Sanitária no Alimentár (AIFAESA) dezloka ba Rejiaun Administrativa Espesiál Oé-Cusse Ambeno hodi kontrola presu foos ne’ebé daudaun ne’e sa’e maka’as iha rejiaun ne’e.
Sekretáriu Rejionál ba Asuntu Komérsiu no Indústria, Pedro da Cunha Boquifai, esplika, polítika hosi autoridade liuhosi Prezidente Autoridade, foin daudaun konfirma ho parte Indonézia nian, atu fasilita negosiante sira bele transporta sasán liuhosi terrestre, tanba ne’e mak sasán mai Oé-Cusse.
“Maibé kuandu kona-ba folin sa’e, semana kotuk ekipa tékniku sira koordena ona ho ekipa AIFAESA ho CLN atu dezloka mai Oé-Cusse, atu halo intervensaun ba folin merkadu, no sei deskuti mós futuru sei destaka ekipa ida iha RAEOA nune’e kontrola, ita espera semana ida-ne’e ka semana oin sira bele to’o Oé-Cusse,” nia informa ba Agência TATOLI, kuarta ne’e.
Sekretáriu Rejionál ba Asuntu Komérsiu no Indústria ko’alia kestaun ne’e tanba daudaun ne’e loja na’in-sira iha RAEOA hasa’e folin foos konforme sira-nia hakarak, tanba impaktu hosi transporte marítima la halo operasaun kuaze fulan ida ona.
Lourenço Kaunan hosi aldeia Sanane, suku Costa, esplika, loja tolu iha RAEOA komesa hasa’e folin foos hosi kilograma 20 sa’e to’o $14,75 no $15,25, tanba ho razaun transporta sasán bázika liuhosi terrestre.
“Presu foos foin hatama mai hosi Dili liuhosi terrestre mai Oé-Cusse, la rezolve problema, maibé hamosu ba folin foos sa’e maka’as, tanba foos kilograma 20 iha Dili folin $10,40, realidade mai fa’an fali iha Oé-Cusse, balun fa’an ho $14,75 no balu $15,25, ne’e la justu fó terus ba ita-nia populasaun sira atu hola, maibé ne’e vila de’it, iha foho sa’e to’o $20,00,” Lourenço Kaunan informa.
Nia sujere ba Governu atubele autoriza ona transporte marítima halo operasaun, nune’e bele normaliza sasán tuir padraun nian, tanba iha Oé-Cusse agora manipulasaun iha loja tolu tanba fó presu merkadu la hanesan.
“Ha’u iha evidénsia tanba resivu nota loja sira-nian, ami hetan ona iha-ne’e, balun fa’an $14,75, balun $15,25, entaun ne’e hamosu preokupasaun ba kompradór sira, ita tenke fa’an sasán tuir estandarizasaun nian, tanba antes ne’e kilograma 20 nia folin $11,50 de’it agora sa’e kedas hanesan ne’e, ami hanoin ne’e hamosu ona preokupasaun boot tebes,” nia afirma.
Diretór loja Sky Buildino, Rofino da Costa Rai, rekoñese, tanba foos iha Dili folin la’ós $11,40 maibé $11,00, no prosesu iha dalan presiza aluga karreta tronton hosi Indonézia, afeta ba kustu operasionál nian.
“Razaun ida-ne’e maka ami to’o iha Oé-Cusse ami fa’an fali ba $14,75 sentavu, kestaun tanba presu iha Dili $11,00 maibé hasai barak ba nia kustu operasionál, parte ida mós ami selu transporte selu taxa ba Estadu rua Timor-Leste ho Indonézia, entaun ami fa’an fali tenke hetan oituan,” nia esklarese.
Tuir nia, transporta sasán bázika liuhosi terrestre di’ak maibé prosesu burokrasia maka kleur, tanba presiza toba kalan tolu mak foin to’o Oé-Cusse, entaun impkatu mós atu hasa’e sasán nia folin, maibé ezemplu dadeer sai hosi Dili lokraik to’o Oé-Cusse, sei la laiha problema kona-ba folin.
Razaun hanesan mós hato’o hosi Diretór Loja Star Beluwai, maibé rejeita fó-sai nia identidade komplatu, esklarse katak, presu folin foos sa’e tanba impkatu transporte marítima, nune’e nu’udar negosiente nia tenkE hasa’e folin hodi hetan nia funan, maskE oituan de’it.
“Ami hola iha Dili, mak mai fa’an fali ba $14,75 sentavu, atu mai Oé-Cusse la fasil, la’ós tuir ró maibé tuir terrestre, kuandu ami hola iha Dili presu bainbain maibé gastu tuir dalan mak maka’as, entaun ami tenke fa’an fali hanesan ne’e nune’e hetan nia funan uitoan,” nia katak.
Nune’e Diretór Loja Bacara Kruz, Bacara Xia Xian Chou, rekoñese, nia loja fa’an foos kilógrama 20 ho folin $15,25 sentavu,
“Sim, ha’u mak fa’an ho $15,25 sentavu, agora foos iha Oé-Cusse laiha, ami ba hola iha Dili prosesu naruk, agora mai Oé-Cusse ami fa’an fali ba $15,25 sentavu, tanba sasán mai la’ós liuhosi marítima, maibé liuhosi terrestre, ami la’ós manipula sasán nia folin,” nia katak.
Jornalista : Abílio Elo Nini
Editór : Evaristo Soares Martins
