DILI, 15 novembru 2022 (TATOLI)-Parlamentu Nasional (PN), tersa ne’e, aprova Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2023 ba Ministeriu Defeza (MD) ho montante $22,088,548 no FALINTIL-Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL) ho montante $33,022,685 iha faze espesialidade.
Parlamentu Nasionál aprova orsamentu Ministériu Defeza ho votu afavór 46, kontra 0 no abtensaun 16. Enkuantu orsamentu F-FDTL aprova ho votu afavór 60, kontra zero no abstensaun ida.
Orsamentu ba MD ho totál $22,088,548 ne’e aloka ba programa 388: Defeza Nasionál $19,545,755 ho nia suprogrma hanesan Subprograma defeza militár $19,100,992, resultadu kurtu prazu ba forsa armada Timor-Leste liu liu ba realizaun opsaun militár efisiente iha nasaun estranjeiru liu liu iha nasaun avansandu no defende interese ba objetiivu Timor-Leste $19,100,992, ho atividade Atividade kooperasaun defeza no militár Indireta $ 62,584, atividade dezenvolve sistema komandu kontrolu $241,532, atividade Atividade 3880609 Desenvolver no kooperasaun kapsita ba sistema autoridade maritima $334,093.
Atividade 3880610: kontrusaun navál infraetrutura defeza no militár $1,506,000. Atividade 3880611: akizasaun ba ekipamentu no materiais ba militár $732,800 atividade 3880612: reparasaun no manutesaun infraestrutura, ekippamentu no armamentu sira $250,000 atividade 3880613: reparasaun no manutensaun ekipamentu ró militár hanesan ró Jaco no Betano $1,600,000
Atividade 3880614: assistnsia saúde militár F-FDTL ba ema nain 150 ne’ebé hanesan benefia ba atividade ne’e no atividade ne’e halao ba militár F-FDTL ne’ebé sei ativu iha F-FDTL inklui 300 veteranus ne’ebé sei ativo F-FDTL $258,382.
Sub- programa 38807: formasaun no dezemvolvimentu rekursu umanus iha área Defeza no seguransa $ 444,763, dezemvolvimentu rekursu umanu ba funsionariu Ministeriu Defeza no F-FDTL kualifikadu ne’ebé kompetensia apropriada hodi proteje interese sivil Timor-Leste$444,763. Atividade 3880701: formasaun kapasitasaun rekursu umanu Ministeriu Defeza no F-FDTL $300,000. Atividade 3880702: rekrutamentu militár $ 1,200 n rekrutamentu funsionariu Ministeriu Defeza 144,763.
Programa boa governasaun no jestaun institusionál $ 2,424,474 Subprograma 51001: Boa governasaun $966,288 ho nia atividade 5100109: inspesaun no fiskalizasaun noauditoria $122,654 atividade 5100112: apoio jurídiku $507,397 Atividade 5100132: Planeamento, dezenvolvimento estratéjiku e orientasaun polirika $336,237.
Sub- programa 51002: jestaun institusionál $1,458,186 resultadu kurtu prazu de kurto prazu (Output) 51002.0.0: Plano Anual implementado variânsia ezekusaun orsamentu ho programal $1,458,186 atividade 5100202: jestaun financeira, Administrasaun no logístika $349,644 atividade 5100204: jestaun patrimoniu $395,238 atividade 5100205: Planeamentu, monitorizasaun e estatístika $61,720, atividade 5100206: jestaun rekursu umanu $340.
Atividade 5100209: organizasaun jestaun eventu $425,393 Atividade 5100211: aprovizionamentu no jestaun kotratu akizaun no planu aprovisionamentu $ 104,851.
Programa 980: igualidade jeneiru no inklusaun sosiál $18,319 ho Sub- programa 98028: implementsaun ba NAP- Rezolusaun o 1325 (2000) da ONU kona-ba WPS $ 118,319. Parisipasaun feto iha prosesu desenvolvimentou iha Ministeriu Defeza no F-FDTL $118,319 ho nia atividade 9802806: promove lideransa ba kapasitasaun feto iha Ministeriu Defeza no F-FDTL iha okaziaun feto Defeza no F-FDTL sira nia partisipa iha formasaun $ 73,319 atividade 9802807: sosialisaun insetiva feto iha instituisaun rua ne’e ba implementasau abordajen integradu ba igualidade jeneiru $ 45,000.
Enkuantu totál orsamentu $33,022,685 aloka ba programa 388: Defeza Nasionál $14,960,82, sub-programa 38806: Defesa Militár $14,810,829 ho nia atividade atividade 3880601: Garante misaun operasaun militár F-FDTL $13,960,945, atividade 3880606: moderniza infraestrutura no equipamentu militár $400,000, atividade 3880607: kooperasaun defeza militár $449,884.
Sub-programa 38809: Rekursu Umanu prestasaun serbisu$ 150,000, atividade 3880901: jestaun rekursu umanu prestasaun serbisu $150,000.
Progrma 510: Boa Governasaun no jestaun institusionál $18,031,856 ho nia sub-programa 51001: Boa Governasaun $ 311,107. Kodigu 51001.0.0: mellora tránsparensia no resresponsabilizasaun iha funsionamentu administrasaun públika $311,107 ho atividade 5100109: inspesaun fiskalizasaun no $10,000. Atividade 5100112: apoiu Jurídiku 301,107, Sub- programa 51002: jestaun institusionál $17,720,749.
Rezultado de kurto prazu (Output) 51002.0.0: planu anuál implementadu variasia ezekusaun ho programa $17,720,749, atividade 5100202: jestaun finseira administrasaun no lojistika $1,544,999, atividade jestaun rekursu umanu liu liu ba iha prestasaun serbisu F-FDTL $ 16,175,750.
Programa 980: Igualidade jeneiru no inklusaun sosiál $30,000, designa feto Defeza no F-FDTL ba foti desizaun $30,000. Sub-programa 98028: implementasaun NAP – Resolusaun 1325 (2000) ba ONU kona-ba e WPS $ 30,000, resultadu kursu prazu partisipasaun feto iha prosesu dezemvolvimentu no proibisaun $30,000 atividade 9802807: sosializaun atu insentiva feto iha F-FDTL iha abordajen integradu basea ba jeneiru $ 30,000.
Jornalista: Natalino Costa
Editór: Florencio Miranda Ximenes