DILI, 11 outubru 2023 (TATOLI) – Timor-Leste atrai turista besik 400 husi nasaun barak atu partisipa iha atividade observasaun baleia ka whale watching ne’ebé organiza husi empreza Dive Timor Lorosa’e no Compass Diving.
Whale watching mak prátika observa baleia no golfiñu iha sira-nian abitat naturál. Ida ne’e hanesan atividade rekreativa ida no serve mós ba estudu sientífiku ka edukasionál.
Entre outubru no dezembru kada tinan, país sempre sai destinasaun ba observasaun balei no golfiñu iha Sudeste Aziátiku. Baleia no golfiñu halo migratóriu iha fulan refere no ema bele haree ho matan.
Tanba ne’e, turista sira husi Amérika, Austrália, Singapura, Rúsia no nasaun seluk halo vizita fazeadamente entre fulan refere.
“Númeru turista sira la permanente, maibé kuaze turista internasionál 100-resin bele mai iha fulan rua nia laran, entre outubru no novembru”, jerente Compass Diving, Fuzzy Moslim, hatete ba Tatoli, iha Praia dos Coqueiros, Dili.
Ba eventu ida ne’e Compass Diving rekruta ona funsionáriu 28 kompostu husi lokál na’in-23 no internasionál lima hodi sai gia turístiku ba atividade refere.
Nia dehan programa ne’e sei hatama reseita ba Governu ho montante rihun $2 kada fulan, maibé ida ne’e depende ba vizitante sira.
Instrutór Dive Timor Lorosa’e, Martin Walton, hatete nia empreza oferese atendimentu ba turista na’in-ualu to’o sanulu iha atividade observasaun baleia ne’e.
“Turista na’in-ualu to’o sanulu iha grupu ida no sira presiza loron haat ka lima atu observa ikan baleia la’o liuhusi Jaco to’o Ataúro no Austrália”, salienta.
Empreza rua ne’e oferese presu ba kada turista $250 ba loron sorin no ba loron tomak $400.
Espésie baleia 100 no ikan baleia liu 12 mosu iha tasi-ibun husi Dili bá Atauru, Lospalos, Jaco, no filafali bá oseanu Austrália.
Martin Walton esplika observasaun ikan baleia nia sustentabilidade ezije matadalan sira ne’ebé dezenvolve ona atu fó lisensa no permite operasaun atividade iha tasi atu fó benefísiu ba Governu.
“Ema barak iha nasaun ne’e halo peskiza ida atu komprende migrasaun husi espésie ikan baleia oioin, hanesan ikan baleia pink no blue, ikan baleia mutin, no espésie oioin ne’ebé hela iha ne’e no balu ne’ebé muda”, katak.
Dive Timor Lorosa’e no Compass Diving harii iha 2000 no hala’o tiha ona atividade observa ikan baleia dezde 2015.
Jornalista: Osória Marques
Editora: Maria Auxiliadora