DILI, 18 outubru 2023 (TATOLI)- Ministériu Interiór (MI) liuhosi Diresaun Nasionál Prevensaun Konflitu Komunitária (DNPKK) organiza formasaun kona-ba igualdade jéneru ba komunidade Suku Mehara Postu Administrativu Tutuala Munisípiu Lautem.Atividade ne’e realiza ho nia tema prinsipál “Diseminasaun Planu Asaun Nasionál (PAN 1325) kona-ba Feto, Pás no Seguransa, ba Lideransa Komunitária no Feto Potensiál Sira”.
Reprezentante Diretór Nasionál Prevensaun Konflitu Komunitaria, Evaristo Moniz, hateten atividade ne’e hodi kapasita komunidade sira atu bele entende ho di’ak kona-ba igualdade jéneru iha aspetu feto ba mudansa.
“Objetivu hosi diseminasaun ne’e atu kapasita komunidade sira-nia hanoin no koñesemintu kona-ba Governu nia komitmentu hodi adopta rezolusaun Nasaun Unidas PAN 1325, atu bele hamenus risku ba feto no labarik feto sira sai vítima ba violénsia”, dehan Evaristo liuhosi komunikadu media MI ne’ebé Agência TATOLI asesu, ohin.
Tuir nia, programa ne’e importante atu asegura komunidade nia sensibilidade atu mantein seguransa no haburas dame hodi kontribui ba dezenvolvimentu nasionál.
Administradór Postu- Administrativu Tutuala, Albino Araújo, haktuir diseminasaun ne’e importante tebes atu bele haklean koñesemintu komunidade sira-nian.
“Ohin ita hasoru malu iha ne’e, ha’u hanoin oinsá atu evita konflitu ne’ebé mosu oinsá labele fó presaun ba ita-nia inan-feto sira. Iha ne’e ha’u atu dehan de’it katak ita-nia nasaun mós retifika konvensaun internasionál barak kona-ba feto sira oinsá ita bele fó oportunidade ba feto sira iha área rurál hodi tama iha estrutura polítika nian maibé infelizmente agora daudaun xefe suku feto iha postu ida-ne’e la iha”, esplika Administrador Abilio iha komunikadu ne’e.
Tuir nia, programa diseminasaun ne’e importante tebes atu bele hakbiit komunidade sira iha área rurál nia koñesemintu kona-ba prevensaun konflitu.
“Fó oportunidade ba feto sira atu kompete iha kualker eventu polítika, lideransa suku ka saida de’it agora ita-nia nasaun ne’e feto maka lidera segundu orgaun soberanu iha Parlamentu Nasionál agora daudaun feto ida”, fo hanoin.
Lider komunitaria ne’e mós husu atu fahe informasaun hirak ne’e ba komunidade sira seluk iha suku laran atu ema hotu bele moris iha pás no estabilidade, iha armonia sosiál.
Iha fatin hanesan, Asesora Jéneru DNPKK nian, Iria Mónica Savio, hateten Governu iha kompromisu boot hodi atinje igaulidade jéneru no hakbi’it feto no labarik iha Timor-Leste.
“Feto no labarik saí vítima ba prosesu funu liga ho funu pasadu Timor-Leste, feto sira mós lori kilat atu apoiu forsa sira hodi hasoru funu. Timor-Leste saí hanesan membru ONU ba 191 nasaun ne’ebé mak ratifika ona konvensaun feto pás no seguransa, depois ratifika konvesaun sira liga ho feto pás no seguransa, Timor-Leste iha kompromisu bo’ot prepara PAN-1325 hodi garante dezenvolvimentu no haree ba implementasaun PAN 1325 no kontinua afirma sira nia kompromisu hodi atinje igualdade jéneru no hakbi’it feto no labarik iha Timor-Leste”, dehan Iria.
Tuir nia, rezolusaun Konsellu Seguransa Nasaun Unida 1325 – kona-ba feto, pás no seguransa iha pilar importante mak hanesan partisipasaun foka liu atu hasae feto eleitu ka nomeadu iha aspeitu no iha nivel hotu foti desizaun na’in iha setór governasaun, seguransa, defeza no justisa iha nivel nasionál no lokál.
“Hanesan nasaun membru, nesesidade tebes atu fó protesaun ba feto no labarik feto sira inklui fó seguransa, justisa ne’ebé adekuad no hasa’e nafatin partisipasaun feto potensiál, hahú husi nivel suku to nivél munisípiu atu kompete iha instituisaun Estadu nian”, afirma.
Programa ne’e hetan partisipasaun másima hosi autoridade lokál, veteran, OPS, no mós reprezentante juventude sira ne’ebé hela iha área refere.
Jornalista: Hortencio Sanchez
Editór : Zezito Silva