BAUCAU, 23 novembru 2023 (TATOLI) – Sosiedade Sivíl munisípiu Baucau husu governu investe maka’as iha polítika nasionál juventude tanba konsidera futuru nasaun no sai autór ba dezenvolvimentu Timor-Leste.
Diretór Ezekutivu Sentru Dezenvolvimentu Komunitária (CDC, sigla portugés), Vicente Matos Belo, hateten relasiona ho selebarasaun loron Proklamasaun Unilaterál Independénsia 28 Novembru ba dala-48 nune’e husu governu atu kria programa prioridade ligadu oportunidade ba joven sira atu partisipa iha prosesu dezenvolvimentu nasionál.
“Juventude nu’udar futuru presiza fó atensaun nune’e sai autór ba dezenvolvimentu iha Timor-Leste,” Diretór Ezekutivu CDC Baucau hateten iha Vila Nova, kinta ne’e.
Alende ne’e, presiza hasa’e kualidade iha setór edukasaun tanba durante tinan barak setór refere sei sai dezafiu liuliu infraestrutura, rekursu umanu no kurríkulu ensinu.
Governu presiza kontrola mós organizasaun arté-marsiál hotu tanba dezenvolvimentu presiza iha situasaun pás no estabilidade tanba ezisténsia arté-marsiál no rituál sempre hamosu konflitu entre juventude sira-ne’ebé envolve-aan iha organizasaun hirak-ne’e.
“Nu’udar Baucau oan sente triste ho situasaun konflitu ne’ebé akontese tanba ne’e presiza kontrolu nune’e juventude sira kontribui ba pás no estabilidade,” Vicente Belo akresenta.
Vicente Belo, konsidera selebrasaun loron nasionál refere ba dala-48 nu’udar tinan ne’ebé maduru ona nune’e estadu Timor-Leste liuhosi governu preparadu ona atu dezenvolve rai liuhosi investe iha setór produtivu hanesan agrikultura no edukasaun.
Selebrasaun loron nasionál independénsia ba dala-48 iha loron-28 novembru ho tema jerál ‘Selebra istória no konstrui futuru’ ne’ebé deside hosi governu sentrál liuhosi Ministériu Admistrasaun Estatal (MAE).
Programa IX ba juventude
Estadu promove no enkoraja inisiativas kona-ba Juventude, iha konsolidasaun ba Unidade Nasionál, iha rekonstrusaun, iha defeza no iha dezenvolvimentu País. Estadu promove, tuir ninia posibilidade, edukasaun, saúde ho formasaun profisionál ba joven sira.
Joven timoroan sira mak hanesan futurus lídere Nasaun nian no iha sira-nia liman responsabilidade atu transforma País ne’e, iha futuru, no kontribui ba nia dezenvolvimentu sustentável. Timor-Leste, Nasaun ida ne’ebé liu 50% husi populasaun tomak, mak iha hela idade tinan 20 ba kraik, no maioria husi jovens ne’e presiza hetan kualifikasoens ne’ebé di’ak liu, ho mos asesu di’ak liu ba oportunidades empregu ba sira-nia realizasaun pesoál no profisionál.
Esforsu husi Governu ne’e maka atu kria oportunidades ne’ebé posibilita Jovens kronketiza sira-nia potensiál.
Kona-ba ida ne’e, no atu alkansa meta ne’ebé iha, Governu hakarak implementa asaun tuir mai, hanesan:
- Implementa Polítika Nasionál kona-ba Juventude ho planus de asaun nasionais, ne’ebé bele promove dezenvolvimentu ho autonomia ba Juventude;
- Reforsa funsionamentu husi Konsellu Nasionál Dezenvolvimentu Juventude, hodi kria kondisaun ba koordenasaun ne’ebé di’ak liu entre entidades públika no privada, hodi asegura dinamizasaun inisiativa ba joven sira no atu sira tama iha merkadu de traballu, no mós garante preparasaun kona-ba polítika ho aplikasaun planu de asaun nasionál, ne’ebé relasiona ho estratéjia ne’ebé aprova tiha ona iha Polítika Nasionál kona-ba Juventude;
- Apoia estabelesimentu de Asosiasaun Joven sira;
- Kontinua promove Parlamentu Jovens nian ka “Parlamentu Foin Sa’e”, inklui kapasitasaun iha área lideransa, pensamentu krítiku, kapasidade debate ho análize sosiál;
- Harii Sentru Nasionál Juventude nian iha Díli (PED 2020);
- Dezenvolve kbiit atu loke no hala’o Kampus de Formasaun iha Lideransa, hodi promove kondisaun fízika ne’ebé di’ak, kualifikasaun administrativa, rezolusaun konflitu ho valór síviku;
- Hadi’a Sentru Juventude ne’ebé iha ho konstrusaun Sentrus Multifunsaun ba Juventude, iha munisípiu sira, atubele fó formasaun iha área hanesan língua ka lian, teknolojia, arte, múzika, desportu ho edukasaun sívika;
- Promove Jornada sira Juventude nian.
Jornalista : Natalino Belo
Editór : Evaristo Soares Martins