DILI, 07 maiu 2024 (TATOLI) – Vise Ministru Fortalesimentu Institusionál Paulo Manuel Remédios, konvoka enkontru ho reprezentante hosi konfisaun relijioza kompostu hosi Katólika, Protestante no Musulmanu hodi diskute ezbosu ba projetu proposta lei rejistu sivíl.
“Reuniaun ida ohin ne’e interesante, tanba reuniaun ida-ne’e ita bele hetan konsensu liuhosi akordu ida ho relijiaun Katólika, Protestante no Musulmanu, atu garante no ba futuru ita bele hetan kódigu ida foun, naran kódigu rejistu sivil, Paulo Remédios, hateten ba jornalista sira hafoin reuniaun ho reprezentante hosi konfisaun relijioza iha edefísiu Ministériu Justisa, tersa ohin.
Nia dehan, Governu sei avansa ho hanoin konsensuál ida-ne’e tanba lei rejistu sivil iha alinea a ho programa IX Governu liuhosi Ministériu Justisa sei esforsu hodi alkansa objetivu ida-ne’e, tanba ne’e mak Ministériu Justisa komesa halo ona diálogu iha tinan kotuk, atu bele alkansa direitu kazamentu ba relijiaun hotu.
“Iha ita-nia regra, rejistu ba kazamentu Katóliku no ita-nia kódigu sivíl ita só rekoñese de’it kazamentu ba relijiaun Katoliku de’it , enkuantu ba relijiaun sira seluk ita seidauk halo rekoñesimentu kazamentu ba sira. Entaun Ministériu Justisa mak iha kompeténsia atu halo fali regra foun ida-ne’e. Tanba ne’e ho diskusaun ne’e, ita iha kosensu katak ba futuru ita presiza iha kódigu rejistu sivil hodi bele halo rekoñesimentu ba relijiaun seluk, laos ba Katoliku de’it”, governante ne’e afirma.
Paulo subliña, Parlamentu Nasionál mós kestiona ida-ne’e, tanba iha Konstituisaun RDTL rekoñese liberdade relijiaun, rekoñese liberdade kazamentu ba relijiaun seluk, ema timoroan hotu iha liderdade relijiaun no liberdade kazamentu, konstituisaun rekoñese. Tanba ne’e Governu liuliu Vise Ministru Fortalesimentu Institusionál tenke buka solusaun ho konsensu ba relijiaun sira atu hetan aprovasaun ba kódigu ida atu fó vantajem ba povu Timor Leste.
“Iha diskusaun ne’e husi parte relijiaun sira hato’o hanoin katak sira kontente ho inisiativa ida-ne’e, tanba Governu bele rona sira-nia opiniaun. Tanba planu hodi inisia projetu kódigu rejistu sivil ne’e, hahú iha 2006, tanba laiha konsensu entre Governu ho relijiuan sira seluk, tanba regra kazamentu Musulmanu lahanesan regra kazamentu Katóliku, tenke buka konsensu ida iha parte ida ne’ebé bele simu no parte ida ne’ebé labele simu tuir valór no regra Konstituisaun RDTL”, nia dehan.
Vise Ministru Remédios esplika, protesaun ba labarik no protesaun ba feto iha dignidade no direitu tuir konstituisaun, laiha relijiaun ida.
“Ezbosu ba proposta projetu lei ba kódigu rejistu sivíl iha ona ha’u-nia meza leten atu diskute, ita sei submete ba Konsellu Ministru hodi halo diskusaun no aprovasaun. Esplika ona ba sira, atu respeita regra direitu Timor Leste, regra direitu internasionál, no regra protesaun ba labarik no feto“, nia afirma.
Iha fatin hanesan, reprezentante Musulmanu Inasio Abdulah Soares, dehan iha diskusaun ne’e koalia mós kona-ba kultura iha kazamentu nian.
“Ami diskute malu, sira mós hato’o sira-nia koñesementu kona-ba ami-nia doutrina no kultura ba iha kazamentu, ami mós hato’o kona-ba problema iha poligami, no sira dehan ida-ne’e hosi ami-nia kultura no fi’ar, ha’u husu para ita-nia Estadu haree mós hosi parte ami-nia orijinál doutrina, atu Estadu rekoñese direitu ba kazamentu nu’udar sidadaun Timor“, nia informa.
Nia husu atu Estadu rekoñese sira-nia direitu, nu’udar relijiaun ida ne’ebé eziste desde biala sira, no oras ne’e daudaun sira-nia komunidade barak, sei halerik iha parte direitu ba kazamentu RDTL, tanba prejudika ba sira-nia oan no bei oan sira iha futuru.
“Rekomenda ba Vise Ministru atu haree didiak hodi foti polítika ida ne’ebé mak bele haree hosi Estadu de Direito”, nia rekomenda.
Reprezentante Protestante Pendeta Carlos Marçal, subliña iha diskusaun ne’e rona hotu ba parte sira, kona-ba projetu lei ba kódigu rejistu sivil nian ne’ebé oras ne’e daudaun iha ona Governu.
“Ami mai hodi rona, kona-ba projetu kódigu rejistu sivil, ami simu ona ezbosu ba projetu lei ida- ne’e, tanba ne’e ohin ami halo diskusaun uitoan kona-ba projetu lei ne’e, ami iha konkordánsia ona, sei lori ba uma hodi lé no ami sei fila fali, depois deside loron ida hodi halo diskusaun ho parte Governu molok lori ba Konsellu Ministru”, nia konklui.
Jornalista: Natalino Costa
Editór : Zezito Silva
