iklan

DILI, MUNISÍPIU

Lao Hamutuk Husu Governu Investe Ba Nesesidade Povu

Lao Hamutuk Husu Governu Investe Ba Nesesidade Povu

Logo Lao Hamutuk

DILI, (TATOLI) – Sosiedade Sivíl, La’o Hamutuk halo submisaun ba Komisaun C ne’ebé trata assuntu Finansa Públika, Parlamentu Nasionál kona-ba Proposta Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2019 no husu Governu atu tau osan ba setór prioridade sira hanesan agrikultura, edukasaun, saúde no infrastrutura báziku.

“Governu sempre hatete katak sira nia prioridade mak agrikultura, edukasaun, saúde no infrastrutura báziku. Maibé ami la haree prioridade sira hirak ne’e refleta iha alokasaun despeza Orsamentu Estadu 2019”, refere submisaun La’o Hamutuk ne’ebé divulga foin lais ne’e.

Hodi dehan, prioridade hirak ne’e la’ós de’it hakerek iha surat tahan mutin, maibé tenke hatudu ho asaun tanba alokasaun Orsamentu Estadu tenke responde ba nesesidade báziku populasaun no hadi’ak sira nia moris liu husi investimentu iha setór báziku sira hanesan kompromisu Governu.

“Investimentu iha servisu báziku hanesan edukasaun no saúde, iha impaktu direta ne’ebé pozitivu ba povu nia moris loron-loron, no mós fó impaktu pozitivu ba ekonomia tomak, hanesan investimentu direta atu hasa’e kapitál umanu. Ho kualidade edukasaun no saúde di’ak, povu hotu sei moris produtivu liu, no bele kontribui signifikante ba ekonomia iha setór privadu no setór públiku”, tenik.

Iha submisaun La’o Hamutuk ne’e haktuir, edukasaun, saúde, agrikultura no bee mós hamutuk hetan menus husi porsentu 15 iha OJE 2019, enkuantu iha proposta tau osan boot ba projetu boot sira, inklui sosa asaun Greater Sunrise, ne’ebé sei gasta osan barak iha futuru, nomós aspetu seluk husi projetu Tasi Mane.

Tuir Sosiedade Sivíl ne’e, Proposta OJE 2019 ho montante biliaun $1,827, boot liu iha istória Timor-Leste, tanba to’o agora másimu ezekusaun OJE tinan 2016 biliaun $1,631 de’it, nune’e sira husu PN atu halo alterasaun ho di’ak.

“Maske tempu no informasaun limitadu atu analiza no deside kona-ba aprovasaun Lei Orsamentu ida ne’e, ami fó korajen no parabéns katak Ita-Boot sira bele tetu di’ak no halo alterasaun ho matenek”, katak.

Nune’e mós Relatóriu Nasionál Dezenvolvimentu Umanu UNDP rekomenda ba Governu atu aloka porsentu 25 husi OJE, ba edukasaun no saúde nune’e bele atinje meta iha Planu Dezenvolvimentu Estratéjiku Nasionál (PEDN), maibé alokasaun ba setór rua ne’e hamutuk nunka atinje alvu.

“Iha tinan hirak ikus, alokasaun orsamentu ba setór sira ne’e tun tinan-tinan, no tendénsia ida ne’e sei fó limitasaun ba abilidade nasaun nian hodi atinje objetivu sira ne’ebé hakerek ona iha Planu Dezenvolvimentu Estratéjiku no planu VIII Governu ba tinan lima mai”, dehan tan.

Entretantu, komisaun Espesializada Permanente iha PN finaliza ona audiénsia públika ho instituisaun relevante sira kona-ba Proposta OJE 2019 nian.

Iha loron ikus, iha instituisaun balun mak halo audiénsia ho komisaun, enkuantu komisaun balun hahú ona elabora nia relatóriu pareser komisaun nian.

Aprezentasaun relatóriu pareser Komisaun C, ba proposta OJE 2019 sei akontesse iha loron 6 dezembru, hafoin iha loron tuir mai sei halo diskusaun no votasaun iha jeneralidade, espesialidade no finál globál to’o loron 22 dezembru.

Jornalista: Julia Chatarina

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!