DILI, 28 juñu 2021 (TATOLI)—Diretór Ezekutivu Agência Tecnologia de Informação e Comunicação Timor, Institutu Públiku (TIC Timor, I.P), Roberto Caitano de Sousa Vicente, hateten, sistema Identifikasaun Únika ka ID Únika sei tulun hadi’a servisu públiku no privadu sai efisiénsia no efikásia.
“Sistema dijitál ne’e sei tulun hadi’a asesu, kobertura, konveniénsia, kualidade, konfiabilidade no speed ba servisu sira ne’ebé sidadaun sira simu,” Diretór Ezekutivu TIC Timor, informa ba Agência TATOLI, iha ninia knaar fatin, Palásiu Governu, segunda ne’e.
Maski nune’e, entidade responsável ba sistema ne’e garante katak kriasaun identidade dijitál únika, sei proteje dadus no privasidade sidadaun sira, ne’ebé hatuur ona iha Konstituisaun artigu 38 kona-ba ‘Protesaun Dadus Pesoál’.
ID Únika sei estabelese identidade dijitál ne’ebé kompostu hosi konjuntu mínimu dadus inklui númeru úniku aleatóriu, dadus biográfiku hanesan naran, data moris, no seluk tan inklui informasaun biométriku ne’ebé sei halo prevensaun ba duplikasaun rejistu ba servisu sira.
Sistema ne’e sei permite sidadaun no rezidente sira atu hetan asesu ho konfiansa liu ba servisu públiku ka privadu oin-oin, no ajuda mós setór privadu no Governu hamenus fraude no identidade falsu, inlui ko’a kustu tranzasaun ba verifikasaun identidade.
“Identifikasaun Únika sei tulun atu halo identifikasaun (ita maka sé?), autentikasaun (ita mak ema ne’e duni ka lae?), autorizasaun (ita mak autoriza ka elijível ba buat ruma ka lae?),” Diretór Ezekutivu ne’e esplika.
Aleinde ne’e, sistema foun ne’e fó dalan promove Governu Eletróniku (E-Goverment) iha Timor-Leste no permite sidadaun no rezidente sira atu asesu servisu públiku ho di’ak liután no konfiansa.
Rejistu identidade dijitál sei halo iha setór banku no telekomunikasaun, rejistu sivíl no eleitorál, rejistu ba saúde no edukasaun, rejistu negósiu, no baze dadus funsionál xave sira seluk.
Estratejia sistema Identifikasaun Únika ne’ebé mak sei implementa iha 2021 to’o 2025, bele rejista sidadaun millaun ida resin.
“Ita-nia Governu aprova ona estratejia sira, ne’ebé prevee katak rejistu dahuluk sei realiza iha trimestre dahaat tinan 2022 no iha tinan 2025 bele rejista ona ema millaun ida resin,” Roberto Caitano akresenta.
Notísia relevante: Rejistu dahuluk sistema Identifikasaun Únika sei realiza iha tinan 2022
Inisiativa ID Únika nu’udar komponente ida hosi Ajenda Reforma Administrativa, nune’e iha tinan 2019, Prezidénsia Konselllu Ministru hamutuk ho TIC Timor no United Nations Development Programme (UNDP) halo avaliasaun prontidaun Timor-Leste implementa ID Únika.
Iha marsu 2020, Governu liuhosi rezolusaun númeru 19/2020 estabelese Komisaun Téknika Eventuál, ho ninia papél atu prodús dokumentu estratejia integrada ba programa Identifikasaun Únika.
Komisaun ne’e kompostu hosi entidade sanulu inklui ministériu ualu, TIC Timor no Komisaun Funsaun Públika ne’ebé Diretór Ezekutivu TIC Timor mak sai hanesan koordenadór ba Komisaun Tekniku Eventuál.
Notísia relevante: Governu prepara kondisaun implementa Sistema Identifikasaun Únika
“Ami konklui preparasaun estratejia no aprezenta ona ba Konsellu Ministru atu hetan apresiasaun no aprovasaun iha loron 26 maiu 2021,” nia tenik.
Jornalista : Florêncio Miranda Ximenes
Editora : Julia Chatarina